سیاست و جامعه

کنترل بر بدن ــ لازمهٔ سلطه بر جامعه
برای حکومت ایران و طالبان، کنترلِ بدنِ مردم بهطور عام و حجابِ اجباری بهطور خاص، یک مسئلهٔ هویتی و حیاتیست. یعنی «حجاب اختیاری» تهدیدِ وجودی محسوب میشود. این رژیمها با وسواسِ کنترل بر انسان شکل گرفتهاند…

حق بدون قدرت بیمعناست
در ۱۹۴۹، چهار سال پس از تاسیس سازمان ملل، رمانِ «۱۹۸۴» اثر جورج اورول منتشر شد. این کتاب بر منازعهٔ نابرابر بین دولتهای استبدادی و مردم تمرکز دارد. منازعهای که درونِ ساختارِ روابط بینالملل شکل میگیرد…

تولیدگرایی نوین؛ الگوی بعدی اقتصادهای جهان؟
نشانههایی از چرخش به سمت اقتصادِ مبتنی بر تولید و نیروی کار و بومیگرایی به جای مالیگرایی و جهانیسازی دیده میشود؛ روندی که ممکن است در قالب یک مدل سیاسی جدید، طیفهای سیاسیِ متضاد را به دنبال خود بکشد…

تضارب ایدهها؛ آزمون بلوغ اروپا
وقتی زمانِ تحققِ ایدهای فرا میرسد، دیگر نمیشود جلویش را گرفت. و وقتی ایدهای منسوخ میشود، دیگر نمیشود حفظش کرد. منازعهٔ جدید اروپا و روسیه، جنگِ ایدههاست. این یک تضاربِ فکری بین امپریالیسم و دموکراسی است…

فلاکت در دنیا رو به افزایش است؛ و سنجش آن دشوار
عواملی مثل جنگ اخیر در اروپا، تورم، و همهگیری کرونا به مردم دنیا فشار آورده است. ولی افزایش بدبختی در سطح دنیا مدتها قبلتر یعنی از یک دهه پیش شروع شده بود. چیزهای زیادی میتواند علتِ پژمردگی مردم باشد…

دنیای بینظم؛ چرا نظم بینالمللی بیصاحب مانده؟
نظم جهانیِ واقعی قبلا هم هرگز وجود نداشته است. این ایدهای مدرن است که چند قرن پیش در اروپای غربی شکل گرفت. اما حالا که تمام دنیا این نیازِ ژئوپولیتیک را حس میکند، نظم بینالملل حامیان چندانی ندارد…

هوش مصنوعی؛ مزیت رژیمهای استبدادی؟
برتری دولتهایی مثل چین در هوش مصنوعی، مزیتی قاطع نسبت به دموکراسیهاست. اما اگر کشورهای دموکراتیک بخواهند هوش مصنوعی خود را به حد چین برسانند، باید طوری عمل کنند که حقوق اساسی و آزادیهای مدنی را قربانی نکند…

سیوسه سال پس از تیانآنمن؛ دنیا عبرت نگرفته است
دنیا از کشتارِ میدان تیانآنمن درس نگرفت. برعکس، وقتی همه در خواب غفلت فرو رفته بودند، استبدادِ دولت چین به جاهای دیگر هم سرایت کرد. دنیا باید بفهمد که بعد از ۳۳ سال، نمیتوان دولت چین را راضی کرد…

ارادهٔ جنگیدن…
مقامات اطلاعاتی آمریکا اذعان کردند که ارادهٔ اوکراینیها برای جنگیدن را دستکم گرفته بودند؛ برعکسِ محاسباتشان در مورد افغانستان، که تخمین میزدند دولت افغانستان مدتها در مقابل تروریستهای طالبان مقاومت کند. چرا؟

دیپلماسی علم؛ یک توهمِ قرن بیستویکمی دیگر
منافع همکاریهای علمی در حدی که طرفداران دیپلماسیِ علم مدعی بودهاند نیست. دیپلماسیِ علم این قدرت را ندارد که با یک تماس مستقیم با مسکو جنگ را تمام کند، بلکه فعلا میتواند متحدان واقعی را به هم نزدیکتر کند…

امارت یا خلافت؛ منازعهٔ قدرتْ افغانستان را به کدام سو میبرد؟
دار و دستهٔ حقانیها و قندهاریها برای کنترلِ قدرت با هم دعوا دارند. یکی دنبال خلافت است و دیگری دنبال امارت. اگر تاریخ راهنمای ما باشد، هر شکلی از دولت تحت رهبری و سلطهٔ طالبان، تهدیدی علیه صلح منطقه و دنیاست…

قدرت نرم بعد از اوکراین
آثار قدرت نرم در سیاستِ بینالملل معمولا آهسته و غیرمستقیم است. آثار بمب و گلوله را بلافاصله میتوانیم ببینیم، ولی جاذبهٔ ارزشها و فرهنگ شاید فقط در بلندمدت قابل مشاهده باشد. و غفلت از این امر، اشتباهی بزرگ است…

تقابل فرافرهنگ و فروفرهنگ؛ چگونه نخبگان جنگ توییتر را باختند
وقتی ایلان ماسک از آزادی بیان در توییتر حرف میزند، در واقع منظورش این است که «توییتر بیشازحد به نفع نخبگان عمل میکرد؛ ولی من این کار را نمیکنم». ولی این به معنای آزادیِ بیانِ بیشتر نیست، بلکه صرفا به معنای…

جنگ دنیاها؛ جنگ ارزشها
ذهنیت غرب از «نظم جهانی مبتنیبر حقوق بشر» حالا با «جهان روسی» کرملین تصادم کرده: روسیهٔ پوتین خود را یک نیروی ضد-گلوبالیسم جلوه میدهد که هنوز مایل و قادر به حفظ ارزشهاییست که در غربِ «منحط» از بین رفته…