فلسفه و اندیشه
افسانهٔ «عقل سلیم»
هرچند یافتن تعریفی از «عقل سلیم» که همه آن را قبول داشته باشیم غیرممکن است، مطلقا حیاتی‌ست که نحوهٔ استفاده از آن را به‌خصوص از طرف چهره‌های دولتی موشکافی کنیم، و وقتی آن را به کار می‌برند خواهان شفافیت شویم…
هوش مصنوعی؛ فقدان بینش تاریخی
بهترین نسخهٔ هوش مصنوعیِ ما هنوز مشکلاتی جدی برای قبولی در «تستِ تورینگ» دارد. او فرق بین نگرش و استدلال را درک نمی‌کند. ضمن آن‌که فاقد این توانایی کلامی ابتدایی انسانی است که نیّاتِ طرفِ مقابل را درک کند…
فلسفه سکوی پرواز است نه پرواز: گفتگو با سیدحسن اخلاق
فلسفه به قول فارابی، بیرون‌شدن از فطرت اولی است. طبیعی است که وقتی شما سر بلند میکنید و به جاهای دیگر نگاه میکنید، به کسانی که سر به زیر دارند و کنجکاوی و پرسشگری را شیطنت می‌‌دانند خوش نمی‌‌آید. اما فلسفه، مانند هنر، علم و دین، خاصَه آدمی است.
چرا «نظریهٔ همه‌چیز» بی‌معناست
ایده‌های معدودی مثل «نظریهٔ همه‌چیز» برای اهالی علم و خصوصا فیزیکدانان جذاب بوده‌اند؛ این نظریه سعی می‌کند تمام دانش ما را از فیزیکِ بنیادی در قالب یک فرمول نهایی جمع‌بندی کند، ولی همواره شکست خورده است…
امر «معاصر» چیست؟
دو قرن پیش، امانوئل کانت در یکی از مقالات خود، به سؤال «روشنگری چیست؟»، چنین پاسخ قاطعانه‌ای می‌دهد: «روشنگری خلاص‌شدن انسان از دست صغارت است؛ صغارتی که گناهش بر گردن خود انسان است.» این تعریف…
معناجویی در استبداد
معناجویی در استبداد، احساسی واقعی و نیرومند است، و جهان‌بینیِ استبدادی همواره با معنافروشی همراه است. برای همین، رهبران استبدادی و انقلابیون افراطی همواره سیاست را با ارزش‌ها پیوند می‌زنند تا مردم را بفریبند…
ابرمرد: آیندهٔ بشریت
ابرمردی که صرفا با نیروی اراده، جهان را از بمب‌های اتمی پاک می‌کند، فقط در تخیلات ما خلق می‌شود. در عمل برای وادارکردن کشورها به پاکسازی اتمی، باید قدرت و نفوذی جهانی داشته باشید و از این قدرت واقعا استفاده کنید…
درس‌های زندگی: در باب هانا آرنت
برخی مواضعِ جنجالی آرنت برای خیلی‌ها غیرقابل قبول است. او شجاعت زیادی در بازگویی واقعیت‌های تاریخ داشت، ولی در نهایتْ مطالعهٔ آن‌چه بر او گذشتْ آموزنده‌تر از ایده‌هایی‌ست که خود او توانست از زندگی استخراج کند…
مرد باش…
مردان دنیای ما مجبور نیستند در قالب‌های سفت و سخت سنتی خود را به‌زور جا کنند و عواطف عمیق‌شان را سرکوب کنند. این مردان آزادی و نیاز بیشتری دارند تا هویتِ مردانهٔ اختصاصی‌تری برای خودشان تعریف کنند…
فرهنگ فلسفی ولتر: علیه تعصب و قربانی آن
فرهنگ فلسفی را همان‌گونه که بی‌اعتنا به انسجام معمول کتاب‌ها نوشته شده، پاره‌پاره و پیش و پس می‌توان خواند، و لازم نیست که از ابتدا تا انتها به ترتیب خوانده شود.
کارل یاسپرس شهروند جهان؟
هیچ کس نمی‌تواند آن‌طور که شهروند کشور خود است، شهروند جهان باشد. در کتاب درباره‌ی خاستگاه و غایت تاریخ، یاسپرس، به تفصیل، پیامدهای دولتی جهانی و امپراطوری‌ای جهانی را بحث می‌کند.
خودفریبی نکنیم؛ بعضی فرهنگ‌ها فاسدند
وقتی معیارهایی جهان‌شمول برای اخلاقیات داشته باشید، یعنی برای تشخیص حق و باطل استانداردی فراگیر دارید، و آن‌وقت می‌توانید برخی رفتارها را باطل یا غلط یا شرّ بنامید، و برخی فرهنگ‌ها را فاسد یا ضداخلاقی بدانید…
درباره‌ی معادل‌های فارسی «کامن‌وِلث»
برخی مترجمانِ آثار ایمانوئل کانت، یا دیگر متون کلاسیک فلسفی-سیاسی، به فارسی هر جا به واژه‌ی commonwealth رسیده‌اند، آن را به طور اتوماتیک به «مشترک المنافع» برگردانده‌اند.
برجس و کوبریک؛ حکومت و آزادی
رمانِ «پرتغال کوکی» نوشتهٔ آنتونی برجس وقتی در ۱۹۶۲ منتشر شد موفقیتی کسب نکرد و عملا به فراموشی رفت، تا این‌که یک دهه بعد استنلی کوبریک آن را برای فیلم اقتباس کرد و این داستان به شهرت بین‌المللی رسید…
