فلسفه و اندیشه

عصر پلوتونیوم: یادگار نسل ما در تاریخ زمین
رادیواکتیوِ ناشی از آزمایشهای اتمی تا هزاران سال در زمین باقی میماند و یادگار نسل ما خواهد بود. وقتی آیندگان داستانِ ما را از زمین استخراج کنند، معلوم میشود که ما خودمان را نابود کردیم یا آیندهٔمان را ساختیم…

در باب قرارداد «ضداجتماعی» ژانژاک روسو
خیلیها «قرارداد اجتماعیِ» روسو را فراخوانی برای آزادی و انقلاب میدانند؛ ولی این دروغی بیش نیست. کاری که روسو در این کتاب میکند عملا این است که جای یک دیکتاتورِ ظالم را با ظالمی دیگر عوض میکند…

درسگفتارهای فلسفهی سیاسی کانت (۲): اهمیت سیاسی نقد قوهی حکم
سه پرسش معروفی که، از دید کانت، کار فلسفه پاسخ بدانهاست، برای شما آشناست: چه میتوانم بدانم؟ چه میتوانم انجام دهم؟ به چه میتوانم امید ببندم؟

آیا میتوان معنای زندگی را از گربهها آموخت؟
به رنجهای خود دلبستگی پیدا نکنید، و از کسانی که رنجِ خود را دوست دارند، اجتناب کنید. دنبال سعادت نگردید، باشد که آن را بیابید. و مراقب کسانی که میخواهند شما را سعادتمند کنند باشید.

داوری دربارهی [داوری]: نقدی بر ترجمهی درسگفتارهای فلسفهی سیاسی کانت
درسگفتارهایی دربارهی فلسفهی کانت جای فصلی از کتاب حیات ذهن یا حیات روح را میگیرد که اجل فرصت نوشتن آن را به هانا آرنت نداد، ولی موضوع آن، یعنی قضاوت، دستکم، ذهن آرنت را، طی دو دههی پایانی عمرش، به خود مشغول داشت.

چرا آرمانشهرِ افلاطون به درد ما نمیخورد
دو هزار سال پس از افلاطون، معلوم شده است که ایدههای آرمانشهریِ او، یاوههایی بیش نیست. هیچ آدمِ عاقلی هرگز دوست ندارد در ویرانشهرِ افلاطونی زندگی کند و عمر خود را تباه سازد…

نیهیلیسم؛ تهدید همیشگی
نیهیلیسم جاذبههای کاذبی دارد که برجستهترینِ آنها را در قرن بیستم و در قالب نیهیلیسمِ سیاسی تجربه کردیم. اما از همان ابتدای تولد نیهیلیسم، برخی متفکران خطراتِ آن را هشدار داده بودند…

آیا تأمل در باب مرگ همانند پوشیدن کت خزدار در تابستان است؟
هرآنچه که موجود است، در معرض نابودی، دگرگونی، پراکندگی و فاسدشدن است. گویا همه چیز برای مرگ به دنیا آمده است. زندگی بشر زودگذر و ناچیز است: دیروز قطرهای منی، فردا مومیایی، و نهایتا خاکستر…

شما هم «ترسِ از دست دادن» دارید؟!
ترس از دست دادن، جزء لاینفک زندگی است که با پشت سر گذاشتن آن در هر مرحله میفهمیم که ما به این جهان، آمدهایم برای مراقبت و افزودن چیزی از جنس عشق به این خانه و گذاشتن و گذشتن…

آیا ما مقصر بدشانسی خود هستیم؟
هر چهقدر هم خود را زرنگ فرض کنیم، علمِ ما شدیدا محدود است و بهراحتی ممکن است بازندهٔ قمارِ زندگی باشیم. واقعیت این است که ما از استنتاج صحیح ساختار پیچیدهٔ جهان اجتماعی خودمان ناتوانیم…

کرامت انسانی چیست؟
طی دو قرن گذشته، در باب احترام بشر نظریات زیادی منتشر شده است. بشر در مواجهه با پدیدههایی چون بردهداری، کمونیسم و غیره، برای برابری و آزادی و کرامت خود تقلای زیادی کرده است. اما کرامت انسانی چیست؟

«حبس» در ادبیات و سینما: ترس از آزادی، در انتهای تونل طویل حبس
تصور زیستن در حبسی دائم تمرکز زیادی میطلبد، چرا که قرار گرفتن دقیق در آن حالات با اشراف به همه جزئیات آن موقعیت، نمیتواند تنها در چشم به هم گذاشتنی معمول فرض شود.

آیا باور مذهبی توهم است؟
برای میلیونها نفر، دین منبع آرامش است، اما برخی باورهای مذهبیْ حیاتِ بشر را بیارزش یا تخریب میکند، و ما تدریجا داریم به این موضوع پی میبریم که بسیاری از برداشتهای دینی، ناشی از اختلالاتِ روانیست…

فلسفهٔ آزادی در موسیقی بتهوون، ۲۵۰ سال پس از تولد او
دو و نیم قرن پس از تولد بتهوون، موسیقی او هنوز در اعماق جان شنوندگانش طنیناندازِ تجربهٔ آزادیست. آزادیِ اراده کماکان در کانون موسیقی بتهوون قرار دارد و موسیقی او صدای آزادیخواهی بشر است.