ترامپو و متحدانش در غرب نسبت به صلح در اوکراین خوش‌بین‌اند. رئیس‌جمهورِ غیرقابل کنترل آمریکا، بعد از دیدار صمیمی اخیرش با پوتین در آلاسکا و گفت‌وگوهای نسبتا حسنه‌اش با زلنسکی در کاخ سفید، صلح را تقریبا تضمین‌شده می‌داند: او در تروث سوشال نوشت: «همه از امکانِ صلح برای روسیه/اوکراین بسیار خوشحال‌اند.» او حتی از احتمالِ یک نشست سه‌جانبه میان خودش، پوتین و زلنسکی تا پیش از پایان اوت حرف زد.

اما در اوکراین قابل‌درک است که رهبران سیاسی و مردم بسیار محتاط‌ترند. زلنسکی نمی‌تواند به‌راحتی توافقی را بپذیرد که در ازای یک امانِ موقت از حملهٔ بعدی روسیه، به از دست رفتن بخش‌های وسیعی از کشورش بینجامد. رهبران اروپا نیز احتیاط دارند. اما بزرگ‌ترین مانع همچنان پوتین است. اگر کسی فکر کند نمایش استقبال از پوتین در آلاسکا، که بعد از چند از سال او را سرمای سیاسی بیرون آورد، قانعش می‌کند با صلح موافقت کند، یحتمل ناامید خواهد شد. چون به نظر می‌رسد پوتین مصمم به ادامهٔ جنگ علیه اوکراین سخت‌گیری در در دیپلماسی است.

برخلاف تفسیرات پرهیجانی که در رسانه‌های غربی طنین انداخته، واکنش عمومی کرملین به این وقایع بسیار خاموش بوده است. دعوت شدن به آلاسکا قطعا یک موفقیت بود و تصاویر سربازان آمریکایی که برای پوتین فرش قرمز پهن می‌کردند با اشتیاق کانال‌های طرفدار کرملین در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد. با این حال، کرملین در ۱۹ اوت بیانیه‌ای بی‌روح منتشر کرد و فقط گفت روسیه «به پیشبرد یک راه‌حل صلح‌آمیز برای بحران اوکراین ادامه می‌دهد». ترامپ انگار فکر می‌کند یک عکسِ یادگاری پرسروصدا با رهبران کی‌یف و مسکو منتج به صلح می‌شود، ولی پوتین طبق معمول به هیچ چیزی متعهد نیست.

در همین حال، بلندگوهای پوتین سخت تلاش می‌کنند تا انتظارات داخلی از یک توافق سریع و آسان را پایین بیاورند. در حالی که کاخ سفید از یک نشست سه‌جانبه حرف می‌زد، یوری اوشاکوف، یکی از ارشدترین مشاوران سیاست خارجی پوتین، فقط به امکانِ «بالا بردن سطح نمایندگان طرف‌ها» اشاره کرد. این یعنی پیش از هر نشستِ سطح بالا، دورهای بیشتری از گفت‌وگوهای سطح پایین‌تر برگزار شود، مشابه نشست‌های قبلی در استانبول یا عربستان سعودی که تغییرات ملموسی به همراه نداشتند.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه کهنه‌کار پوتین که همیشه کلماتش را با دقت انتخاب می‌کند، در یک برنامه تلویزیونی به بینندگان یادآوری کرد که: «قانون اساسی اوکراین همچنان تعهد دولت را برای تضمین کامل حقوق روس‌ها حفظ می‌کند.» و بیانیه رسمی کرملین هم تقریبا همین را گفت: «بدون احترام به امنیت روسیه و حقوق کامل روس‌ها در اوکراین، هیچ سخنی از هیچ توافق بلندمدتی نمی‌تواند در میان باشد.» این اظهارات، که در ده‌ها کانال تلویزیونی و صدها فید شبکه‌های اجتماعی تکرار می‌شوند، پژواک همان توجیهاتی هستند که پوتین وقتی در فوریه ۲۰۲۲ تهاجم به اوکراین را آغاز کرد مطرح کرد. حالا لاوروف و همتایان دیپلماتیکش با تکرار این حرف‌ها روشن می‌کنند که کرملین در شرف مصالحه نیست. روسیه عجله‌ای برای ترامپ، زلنسکی یا هیچ کس دیگر ندارد.

این صداها در عرصهٔ رسانه‌های عظیم دولتی روسیه هم پژواک پیدا می‌کند؛ جایی که برخلاف توییت‌های ترامپ، تاکید بر پیچیده‌کردن است. روز سه‌شنبه، ایزوستیا، روزنامهٔ پرتیراژ روسیه، یک تفسیر مفصل منتشر کرد که در آن، گفتهٔ ترامپ مبنی بر اینکه مسائل باقی‌مانده «بیش از حد پیچیده نیستند» را تحریف کرد تا چنین القا کند که مسائل در واقع «پیچیده»‌اند ‌ــ‌ روشی برای منحرف کردن توجه از هیجان در واشنگتن و برگرداندن آن به واقعیت خردکنندهٔ دیپلماسی.

به مردم روسیه گفته شده که این مسائل پیچیده (شامل زبان، حقوق اقلیت‌ها، ناتو و عضویت در اتحادیه اروپا) قرار نیست در گفتگوهای چندجانبه با زلنسکی و رهبران اروپایی حل شود. روس‌ها شکست توافقات مینسک را خیلی خوب به یاد دارند؛ توافقاتی که هدفش توقف جنگ در شرق اوکراین در سال‌های ۲۰۱۴/۱۵ بود. اما دو توافق جداگانه که با زحمات فراوان و طی ماه‌ها توسط اوکراین، روسیه، فرانسه و آلمان تنظیم شد، نتوانست جلوی جنگ را بگیرد. روند مینسک، از نظر مسکو، علتِ تهاجم کنونی شد: به روایت روس‌ها، غرب همیشه خواسته به اوکراین کمک کند تا در قلمروی خودش به «روس‌ها» حمله کند.

رسانه‌های روسیه نظر منفی به رهبران اروپا دارند و آن‌ها را کسانی می‌دانند که روی جزئیات بی‌ربط وسواس دارند و خواسته‌های ناممکن مطرح می‌کنند. الکساندر کوتس، یکی از خبرنگاران جنگی روسیه، دیدار روز دوشنبه در واشنگتن را این‌گونه رک توصیف کرد: «اروپایی‌ها بی‌فایده بودن مطلق خود را ثابت کردند.» زلنسکی هم وضع بهتری ندارد. او در رسانه‌های دولتی روسیه، همچنان رئیس نامشروعِ «رژیم کی‌یف» است که انتخابات را در اوکراین به تعویق انداخته و فقط به لطف کودتای «میدان» در قدرت مانده است. دیمیتری مدودف، که همیشه مشتاق آتش‌افروزی است؛ او را در شبکه‌های اجتماعی «دلقک» می‌نامد؛ بقیه هم او را گرفتار در «بن‌بست» دیپلماتیک جلوه می‌دهند. این اظهارات بین رسانه‌های اجتماعی و سنتی نشخوار می‌شود و ذهن روس‌ها را با یک ایده پر می‌کنند.

تنها معامله‌گری که مفسران روسی به او علاقه دارند ترامپ است. او همچون رهبری قاطع تصویر می‌شود که می‌تواند با پوتین مستقیم حرف بزند و اروپا را سر جایش بنشاند. رسانه‌های دولتی از گزارش‌هایی که می‌گفت رئیس‌جمهور آمریکا در جریان دیدارها در واشنگتن، پیشنهادهای آتش‌بسِ رهبران اروپایی را «به تندی رد» کرده است، ذوق‌زده شدند. از نظر مفسران روسی دیدار دوشنبه صرفا انحراف افکار عمومی از اقدام واقعی بود: یعنی مذاکرات بین ترامپ و پوتین.

با این حال، هر ستایشی از ترامپ تحت‌الشعاع این باور عمومی‌ست که پوتین به راحتی او را فریب خواهد داد. روزنامه‌نگار طرفدار کرملین، الکساندر یوناشف، در تلگرام هشدار داد که نشست پوتین-زلنسکی «در هر شرایطی با منافع ما سازگار نیست، اما ما قصد نداریم این پنجره فرصت را ببندیم». او به خوانندگان یادآوری کرد که ترامپ هنوز می‌خواهد سلاح به اوکراین بفروشد و سابقه عقب‌گرد و تغییر جهت ناگهانی دارد. یوناشف معتقد است مسکو نسبت به ترامپ ملاحظه‌کار است، اما او را همراه خود نگه می‌دارد ‌ــ‌ چون، برخلاف رهبران اروپاییِ متفرق و بی‌اثر و بی‌تصمیم ‌ــ‌ ترامپ می‌تواند آنچه پوتین می‌خواهد را انجام دهد.

در کانال‌های تلگرام روسی بگردید، پیام روشن است: پوتین کل روند مذاکره را کارگردانی می‌کند. او سر ترامپ کلاه گذاشته، اروپایی‌های بیچاره را دلقک کرده ، و زلنسکی را به یک تماشاچی نامشروع تقلیل داده است. تعجبی ندارد که بعضی کاربران شبکه‌های اجتماعی روسیه باور دارند پوتین دارد «به نقشه‌های همه کسانی که بخواهند او را بی‌آبرو کنند، می‌خندد».

پروپاگاندیست‌ها اصرار می‌کنند که روسیه در حمله‌اش در شرق اوکراین پیشروی‌های بزرگی دارد. تحولات واقعی یا اغراق‌آمیز، به عنوان سندی اعلام می‌شوند از این‌که مسکو دست بالا را دارد ‌ــ‌ حتی با آن که اقتصاد روسیه می‌لنگد و سربازگیریْ جوابِ تلفات نیروها را نمی‌دهد. هرچه زمین بیشتری در دست پوتین باشد، هنگام مذاکره با زلنسکی، پوتین می‌تواند چیزهای بیشتری در ازای زمین مطالبه کند. او قبلا هم از این تاکتیک استفاده کرده است: سال ۲۰۱۵، درست وقتی آتش‌بس مینسکِ ۲ داشت نهایی می‌شد، و حتی مدتی بعد از امضای آتش‌بس، نیروهای روسی در پی تصرفِ دبالتسوه بودند. در هفته‌های اخیر، مقامات روس بارها اهداف حداکثری جنگی خود را تکرار کرده‌اند، اهدافی که اوکراین را نه تحت کنترل مستقیم مسکو، بلکه در وضعیتِ شبه‌تجزیه رها می‌کند تا برای تسلیمِ اقتصادی و سیاسی آماده باشد. هیچ نشانی از تغییر اساسی در پی نمایش دیپلماتیک اخیر دیده نمی‌شود.

خلاصه این‌که، کرملین دو روایت را برای دو مخاطب متفاوت تعریف می‌کند. پوتین به ترامپ می‌گوید که مذاکرات صلح جدی است، این‌که کرملین آماده پیشرفت است، و اینکه روسیه حتی ممکن است با نشست بزرگ صلح ترامپ با زلنسکی موافقت کند. در عین حال، رسانه‌های روسی به شهروندان‌شان می‌گویند که به نقشهٔ رئیس‌جمهور اعتماد کنند: اگر مردم روسیه جنگ بیشتری را تحمل کنند، آن وقت کرملین هم به آنها سرزمین، حفاظت، احترام و جایگاهی بالا در جهان خواهد داد. مهم‌تر از همه، کرملین وعده می‌دهد که زلنسکی به ملاقات پوتین آورده خواهد شد نه برای مذاکره، بلکه برای تسلیم شدن به یک توافق صلح تحقیرآمیز.