ادبیات
تحلیلی بر شعر الهام اسلامی از منظر اجتماعی و هویت زن ایرانی
شعر بهمثابه شایعه: صدای زنانه در دل خاموشی
ادبیات زنان در ایران امروز، دیگر تنها پژواکی از احساسات فردی یا رمانتیسیسم خانگی نیست؛ بلکه ابزاری برای بازنمایی هویتی چندلایه، سرکوبشده و مقاوم آنها است. شعر الهام اسلامی یکی از نمونههای برجستهی این جریان است…
مقالات >
وقتی ماشینها خیال میبافند: توهم هوش مصنوعی
توهمِ هوش مصنوعی پیامدهای اجتماعی و اخلاقی مهمی دارد. اعتماد کورکورانه به خروجیهای هوش مصنوعی میتواند در حوزههای حقوقی، پزشکی، روزنامهنگاری و آموزش خطرناک باشد…
طوفان نوح و بردهداری؛ نمودی از تاریخسازی برای توجیه امر ناموجه
پس از طوفان نوح، پسرانش تغییر کاربری پیدا کردند تا برای تقویت جهانبینی جدیدی که سلسلهمراتب نژادی و بردگی را توجیه میکرد استفاده شوند. نمونهای از جعل تاریخ، که برای قرنها توجیهگر بردهداری شد…
تنهایی و خلاقیت: رابطهٔ انزوا و نوآوری
تنهایی یک ابزار است؛ یک بوم سفید که ذهن میتواند روی آن پرواز کند و ایدهها را شکل دهد. اما مانند هر ابزار قدرتمند دیگری، مصرفِ غلطِ آن میتواند نتیجهٔ معکوس بدهد. نیروی خلاقه جایی بین سکوت و تعامل رشد میکند…
قدرت ادبیات گمانهزن؛ کتابهایی که آینده را میبینند
ادبیات گمانهزن میتواند بر اجتماع و سیاست اثر بگذارد، بهخصوص وقتی افکار عمومی در حوزههای فناوری، محیطزیست و جامعهشناسی، از این آثار الهام میگیرند. این آثار فرصتی برای نقد و بازاندیشی در فرهنگ عامه و طرح پرسشهای اخلاقی فراهم میآورند…
کتابهای تازه
تذکرهالاولیای معاصر : جلد دوم
مهدی جامی
تذکرهالاولیای معاصر : جلد اول
مهدی جامی
دوسیه دیورند: گزارشها، توافقها و یادداشتها
اسناد دوسیه دیورند
گلشهر: خاطرات یک آواره
علی احمدی دولت
گلشهر: خاطرات یک زمینشناس
علی احمدی دولت
ادبیات داستانی >
دودِ بیصدا
سرش را بلند کرد، پشت شیشه، مردی نشسته بود. با چهرهای سوخته، چشمانی فرورفته، و دستهایی ترکخورده روی همان سکو، اما اینبار، مرد لبخند نمیزد و فقط نگاه میکرد و کارمند، بیاختیار، نفس کشید…
قبلاز حمام
همین که یکی از پاهایش را درون آب فروبرد، رویش را برگرداند و به زنش نگاه کرد؛ انگار میخواست خودش را مجاب کند که خوشبختی و شادی بسیار نزدیک است. چهرهی زن هنوز پوشیده از لبخندی بود که لحظهای کوتاه نمایان و محو شد…
بعدازظهر ماه اوت
از مجموعه داستانکوتاه «آفتاب، سنگ و سایهها: بیست داستان کوتاه برتر مکزیکی»
2B R 0 2B (بودن یا نبودن)
هیچ باغی اینچنین منظم و بینقص نبوده است. هیچگاه باغی به این خوبی رسیدگی نشده بود. همه گیاهان به خاک حاصلخیز، نور، آب، هوا و مواد مغذی و هر آنچه که مورد نیاز بود دسترسی کامل داشتند…
دایرههای معلق در هوا
صدای تلویزیون هنوز توی گوشش است، اما دیگر گوش نمیدهد. به پنجره نگاه میکند. جایی که دیگر جز تاریکی رنگ دیگری نمیبیند. یکهو نور چشمک زن قرمزی محوطه باز پشت پنجره را مانند دریای سرخی روشن میکند…
جاوی
طرفهای ما خورشید خیلی سوزان است و شاید به همین علت است که دخترها زود بالغ میشوند. او هم زود بالغ شد، زیباتر و برای همه محبوبتر شد. به نظر پسرهای روستا او از همه خوشگلتر و خواستنیتر بود…
فلسفه و اندیشه >
طوفان نوح و بردهداری؛ نمودی از تاریخسازی برای توجیه امر ناموجه
پس از طوفان نوح، پسرانش تغییر کاربری پیدا کردند تا برای تقویت جهانبینی جدیدی که سلسلهمراتب نژادی و بردگی را توجیه میکرد استفاده شوند. نمونهای از جعل تاریخ، که برای قرنها توجیهگر بردهداری شد…
کلیسای کاتولیک، مافیا و عدم عصمت پاپ
فرانسیس، پاپ قبلی، تلاش کرد گانگسترها را تکفیر کند و شکست خورد. هنوز مشخص نیست که جانشین او، لئون چهاردهم، که در گذشته همواره فساد قدرتمندان و خشونت علیه ضعیفان را محکوم کرده، مسیر مشابهی را طی خواهد کرد یا نه…
سیاست و جامعه >
فساد: وقتی هنجارها قانون را تحتالشعاع قرار میدهد
آدمهایی با نیت خوب هم ممکن است بسته به انتظارات جامعه دست به رشوه دادن یا کارهای بدتر بزنند. یک دانشمند علوم سیاسی توضیح میدهد چرا.
نگاهی به «شرکت سهامی دیکتاتوری» اثر آن اپلبام
اپلبام انگیزه نوشتن این کتاب را در مشاهده تغییر رفتار رژیمهای اقتدارگرا میبیند؛ رژیمهایی که دیگر صرفا با ایدئولوژی یا شعارهای سیاسی عمل نمیکنند، بلکه بهعنوان سازمانهای اقتصادی و سیاسی بینالمللی عمل میکنند…
روسها به مذاکرات صلح میخندند
کرملین دو روایت را برای دو مخاطب متفاوت تعریف میکند. پوتین به ترامپ میگوید که مذاکرات صلح جدی است، و همزمان، رسانههای روسی به شهروندانشان میگویند که به نقشهٔ رئیسجمهورشان اعتماد کنند…
شیفتگی فزاینده سیلیکون ولی به داشتن نوزادان باهوشتر
در سیلیکون ولی، روندی رو به رشد در میان مدیران فناوری و افراد ثروتمند دیده میشود که از فناوریهای پیشرفته تولیدمثلی و روشهای گزینش شریک زندگی برای ایجاد فرزندان باهوشتر استفاده میکنند.
چین باستان نابرابرتر از امپراتوری روم بود. چرا؟
مقایسهای میان شکافهای ثروت در امپراتوریهای باستانی، تفاوتهایی چشمگیر و پیامدهایی ماندگار را آشکار میسازد…
آمریکا و بحران راستکرداری
در چرخشی مضحک، حزب دموکرات به نیروی محافظهکار واقعی در سیاست آمریکا تبدیل شده است. در مقابل، جمهوریخواهانِ ماگا ریشههای محافظهکاری خود را رها کردهاند و به دنبال رادیکالسازی حکومت آمریکا هستند…
پوپولیسم و متعلقاتش
پوپولیسم فقط یک تبِ سیاسی گذرا نیست. مدام بازمیگردد، چون به احساسات واقعی پاسخ میدهد: خشم، ترس، بیاعتمادی، احساس طردشدگی. پوپولیسم در شکاف میان وعدههای تحققنیافته و نهادهای شکننده رشد میکند…
جوزف نای در باب عناصر قدرت، و آیندهٔ قدرت نرم آمریکا
وقتی تنها از قدرت سخت استفاده شود، هزینههایش بیشتر از زمانی است که با قدرت نرم ترکیب شود. دیوار برلین با آتش توپخانه سقوط نکرد؛ بلکه با چکش و بولدوزرهای مردمی خراب شد که ایمان خود را به کمونیسم از دست داده بودند…
فرهنگ، هنر و ادبیات >
شعر بهمثابه شایعه: صدای زنانه در دل خاموشی
ادبیات زنان در ایران امروز، دیگر تنها پژواکی از احساسات فردی یا رمانتیسیسم خانگی نیست؛ بلکه ابزاری برای بازنمایی هویتی چندلایه، سرکوبشده و مقاوم آنها است. شعر الهام اسلامی یکی از نمونههای برجستهی این جریان است…
قدرت ادبیات گمانهزن؛ کتابهایی که آینده را میبینند
ادبیات گمانهزن میتواند بر اجتماع و سیاست اثر بگذارد، بهخصوص وقتی افکار عمومی در حوزههای فناوری، محیطزیست و جامعهشناسی، از این آثار الهام میگیرند. این آثار فرصتی برای نقد و بازاندیشی در فرهنگ عامه و طرح پرسشهای اخلاقی فراهم میآورند…
پژواک زمرمهها در منظومۀ «تکگویی پادشاه سکوت»
گیراگُوسیان تمام جهان را در پژواک «پادشاه سکوت» خود خلاصه کرده. او جملهای دارد دربارۀ شعر و رمان که فراگیر برای تمام هنرهای فکریِ زبانی است: «شاعران و نویسندگان جادوگرهایی متعالی و بهغایت رسیدهای هستند که جهان را به تعالی می برند.»
سباستین فالکس را از کجا شروع کنیم
سباستین فالکس بهخاطر روایتگریِ استادانه و درک روانشناسانهاش تحسین میشود. نوشتجاتش مناظر عاطفی جنگ، هویت، خاطره و عشق را کاوش میکند و ادوار تاریخ را ازطریق زندگی درونی پرکشش شخصیتهایش جان میبخشد…
حس کاغذ: تاثیر بافت و جنس کاغذ در تجربهٔ خواندن ادبیات و شعر
صدای ورق زدن، لمس سطح کاغذ و بوی آن، همه بخشی از حافظهٔ ادبی ماست. این تجربهٔ ادبی واقعی، ترکیبی از واژگان و ورق است؛ لحظهای که چشم، دست و گوش با هم متن را میسازند و معنا میدهند، و کاغذ با ما حرف میزند…
پرندگانِ منقرضشده: نمادهایی که در ادبیات و فرهنگ عامه زندهاند
پرندگان منقرضشده، بهخصوص گونههایی که در سدههای اخیر منقرض شدهاند، نمونههایی از تاثیر مستقیم انسان بر طبیعت هستند. برای همین هم الهامبخش آثار ادبی، هنری و فرهنگی شدهاند و در حافظهٔ جمعی و ادبیات ما زنده ماندهاند…
زبانهای در حال انقراض و موسیقی: ملودیها بهمثابه حافظهٔ زبانی
زبانهای در حال انقراض یکی از بزرگترین چالشهای فرهنگی امروز هستند. از دست رفتن هر زبان، به معنای از بین رفتن بخشی از تاریخ، دانش و هویت یک جامعه است. اما موسیقی و ملودیهای محلی میتوانند نقش مهمی در حفظ آنها ایفا کنند…
ناداستان: «پرسش هفتم» اثر ریچارد فلاناگان
بر خلاف بسیاری از ناداستانها، «پرسش هفتم» ساختاری چندلایه، پراکنده و شاعرانه دارد. روایت در آن پیوسته از گذشته به حال و از زندگی شخصی به تاریخ جهان جابهجا میشود. عنوان کتاب استعارهای از پرسشهای بیپاسخ و تصادفهای سرنوشتساز تاریخ است…
دانش و فناوری >
وقتی ماشینها خیال میبافند: توهم هوش مصنوعی
توهمِ هوش مصنوعی پیامدهای اجتماعی و اخلاقی مهمی دارد. اعتماد کورکورانه به خروجیهای هوش مصنوعی میتواند در حوزههای حقوقی، پزشکی، روزنامهنگاری و آموزش خطرناک باشد…
تنهایی و خلاقیت: رابطهٔ انزوا و نوآوری
تنهایی یک ابزار است؛ یک بوم سفید که ذهن میتواند روی آن پرواز کند و ایدهها را شکل دهد. اما مانند هر ابزار قدرتمند دیگری، مصرفِ غلطِ آن میتواند نتیجهٔ معکوس بدهد. نیروی خلاقه جایی بین سکوت و تعامل رشد میکند…
خواب حیوانات شهری؛ چرا معماری شهرها مهم است
حیوانات شهری نقشهای اکولوژیک مهمی دارند و خواب حیوانات ازجمله پرندگان و پستانداران کوچک بخش حیاتی از چرخهٔ زندگی و بقای آنهاست. اختلال در خواب باعث کاهش تواناییِ حفظ سلامت و بقای آنها میشود و پیامدهای زیستمحیطی دارد…
صدای زندگی: نقش اصوات طبیعت در سلامت روان و جسم
شنیدن اصوات طبیعت چه در محیط طبیعی و چه در محیطهای مصنوعی، اثرات مفید قابل اندازهگیری بر سلامت جسم و روان دارد. شنیدن صداهای پرندگان، جریان آب و باد، راهکاری موثر برای کاهش استرس، افزایش تمرکز و تقویت سلامت است…