جستارها

دشمن دموکراسی؛ نظامیگری و بازی نیابتی
رژیمهای نظامی و شبهنظامی به انتقال سیاسی و دموکراتیک در کشورهای جهان سوم تن نمیدهند. بهخصوص وقتی پای منافع ژئوپولیتیک و بازیگران خارجی در میان باشد. آنها دشمنان صلح و دموکراسی هستند…
مقالات >

اتحاد با فاشیسم غیرممکن است؛ اپوزیسیون باید به فکر سازماندهی خود باشد
اگر اپوزیسیونِ خارج بتواند ساختارسازی کند و حامیان خود را سازمان بدهد، ایرانیها میتوانند به شکلگیری برخی روندهای دموکراتیک امیدوار باشند. اما در نبودِ سازمانیافتگی، اپوزیسیونِ خارج کماکان بیاهمیت خواهد بود…

ترکیه؛ بحرانی دیگر در منطقهٔ بحرانها
اگر رجب طیب اردوغان رئیسجمهور جنجالی ترکیه در انتخابات پرماجرا اما مشکوک امسال از قدرت کنار زده شود، شاید شانسی برای ایجاد تغییر مثبت واقعی در جهت دموکراسی در ترکیه و منطقه شکل بگیرد…

قیام ژینا هنوز حرف آخر را نزده است
درونِ مبارزه با رژیمِ دینی، مبارزهٔ دیگری علیه نیروهای سلطنت جریان دارد. طرفدارانِ رژیمِ فعلی و مشتاقانِ بازگشتِ رژیمِ قبلی هردو با تحریفِ عللِ واقعیِ انقلابِ ۵۷، نشان میدهند که نفعشان در عقیم شدنِ انقلابِ جاری است…

چشمانداز تاریک آزادی مطبوعات در خاورمیانه
وجود رأیدهندگانِ آگاه، پیششرط دموکراسیست، و آزادی مطبوعات یکی از راههای اصلی برای آگاهبودنِ شهروندان است. بدون این آزادی، یک کشور حتی اگر انتخابات هم داشته باشد، لزوما دارای دموکراسی نیست…
کتابهای تازه
ادبیات داستانی >

به نام ملاقات مادر و به کام ساغر
دستانم آمادهی لرزیدن بود اما انگار دستان او از قبلتر به لرزیدن عادت داشت. صدایم داشت به قطعی میرفت اما انگار صدای او از قبل برای وصل کردن کلمات جان داده بود. پاهایم رو به خشکی میرفت اما انگار راه رفتن…

آتشبازی
اواخر اکتبر ۱۹۶۲ بود. موشکهای روسی را به کوبا میفرستادند. کندی و خروشچف با هم بگومگو میکردند. ممکن بود دنیا به پایان برسد. این حرف رایجی بین مردم بود: «غصه نخور، دنیا که به آخر نرسیده.»…

قلبی که میبیند
گمان نمیکنم از آن موقع چیز جدیدی به این جهان اضافه شده باشد. فقط مردم کمی نسبت به من مهربانتر شدهاند. مردها وقتی به من میرسند به رسم احترام گامهایشان را کُند میکنند؛ همهی بچهها به من سلام میکنند…

نمایش واقعی
روی صحنه بچهها درست مثل تمرینها بعد از کشتن سرباز اسرائیلی با سنگها و چوبهایشان بالای سر جنازه سرباز اسرائیلی شق و رق ایستاده بودند. مانوک هم وسط صحنه افتاده بود. از سر و صورتش خون میآمد. صورتش پاره…

تفنگ دست دوم
این لقبی بود که با آن من را در مدرسه صدا میکردند. دلیلش را هم نمیدانستم. یک روز یکی از قلچماقهای کلاس یک پس گردنی به من خواباند و بعد هم گفت:«قالپاق». از آن روز اسم من ماند قالپاق…

ذاهل
دیر وقت است و تاریکی به اتاقم سرایت کرده. این آغاز میعاد همیشگی من و خیال توست. پیش از خواب؛ آنجا که همه چیز دست یافتنیست. آنجا که تو را دارم. آنجا که صدایت میکنم. آنجا که صدایم میکنی…
فلسفه و اندیشه >

دشمن دموکراسی؛ نظامیگری و بازی نیابتی
رژیمهای نظامی و شبهنظامی به انتقال سیاسی و دموکراتیک در کشورهای جهان سوم تن نمیدهند. بهخصوص وقتی پای منافع ژئوپولیتیک و بازیگران خارجی در میان باشد. آنها دشمنان صلح و دموکراسی هستند…

هوش مصنوعیْ تمدن ما را هک کرده است
تقریبا تمام فرهنگِ انسان از طریق زبان خلق شده است و هوش مصنوعی توانسته به مهارت دستکاری و تولید زبان دست پیدا کند. هوش مصنوعیِ نوین با تولیدِ روایتهای جدید میتواند مسیر تاریخ بشر را تغییر دهد…
سیاست و جامعه >

اتحاد با فاشیسم غیرممکن است؛ اپوزیسیون باید به فکر سازماندهی خود باشد
اگر اپوزیسیونِ خارج بتواند ساختارسازی کند و حامیان خود را سازمان بدهد، ایرانیها میتوانند به شکلگیری برخی روندهای دموکراتیک امیدوار باشند. اما در نبودِ سازمانیافتگی، اپوزیسیونِ خارج کماکان بیاهمیت خواهد بود…

ترکیه؛ بحرانی دیگر در منطقهٔ بحرانها
اگر رجب طیب اردوغان رئیسجمهور جنجالی ترکیه در انتخابات پرماجرا اما مشکوک امسال از قدرت کنار زده شود، شاید شانسی برای ایجاد تغییر مثبت واقعی در جهت دموکراسی در ترکیه و منطقه شکل بگیرد…

قیام ژینا هنوز حرف آخر را نزده است
درونِ مبارزه با رژیمِ دینی، مبارزهٔ دیگری علیه نیروهای سلطنت جریان دارد. طرفدارانِ رژیمِ فعلی و مشتاقانِ بازگشتِ رژیمِ قبلی هردو با تحریفِ عللِ واقعیِ انقلابِ ۵۷، نشان میدهند که نفعشان در عقیم شدنِ انقلابِ جاری است…

چشمانداز تاریک آزادی مطبوعات در خاورمیانه
وجود رأیدهندگانِ آگاه، پیششرط دموکراسیست، و آزادی مطبوعات یکی از راههای اصلی برای آگاهبودنِ شهروندان است. بدون این آزادی، یک کشور حتی اگر انتخابات هم داشته باشد، لزوما دارای دموکراسی نیست…

جهانِ چندقطبی و راهِ تعامل برای آمریکا
موازنهٔ ریسک در جهان سوم امری رایج است. دولتهای جهانِ سوم بسیار ریسکگریزند. با ظهور قدرتهای جدید از میان این کشورها و ایجاد جهانی چندقطبی، آمریکا ناگزیر است با شرایطِ جهانِ چندقطبیِ جدید تعامل کند…

فرقهگرایی و شبهفدرالیسم؛ خانهٔ پوشالی کردستان عراق
اقلیم کردستان عراق عملا در دست فرقههایی قرار دارد که هر کدام ناحیهای را کنترل میکند. رشد و موفقیت نواحی مختلف بدون روابط حزبی ممکن نیست. فقر، نبود فرصت، و سرکوب آزادی بیان و تجمعات از مشخصههای این نواحیست…

چگونه وارثان ماندلا آرمانهای او را پایمال کردند
نخبگان آفریقای جنوبی، یادگار ماندلا را پایمال کردهاند. کنگرهٔ ملی آفریقا دیگر بر دل و جان مردم حکومت نمیکند. فرهنگ و رفتار کنگرهٔ ملی با آن حزبی که کشور را به سمتِ آزادی رهبری کرد، هیچ سنخیتی ندارد…

دموکراسی یا شبهدموکراسی؛ مسئله این است
شبهدموکراسیْ دموکراسی نیست؛ دشمنِ دموکراسی و حقوقبشر است. در ایران هم هر شتر-گاو-پلنگی که به جای دموکراسیِ واقعی به مردم تحمیل شود، به سرنوشتی مشابه بقیهٔ ممالکِ استبدادی دچار میشود: هر چیزی میشود غیر از دموکراسیِ واقعی…
فرهنگ، هنر و ادبیات >

جنگیدن به سبکِ روسها
مردم عادی روسیه، با فشار نیروی کامل امنیتیِ حکومتْ روی گردنشان، قادر به اعتراض انبوه به جنگ اوکراین نیستند. ولی شواهدِ مقاومتِ پنهان علیه روایتِ کرملین از جنگ را همه جا میتوان یافت…

اسلامگرایان، مترصد بازگشت به قدرت
بعد از قیامهای موسوم به «بهار عربی»، دیدگاه کلی غرب این بود که اسلامگرایان تصمیم گرفتهاند در جوامع بازتر و دموکراتیک وارد قدرت شوند. مثل تقریبا هر چیز دیگری در این ده سال، این تصور هم غلط از آب در آمد…

مردسالاری در ایران نمرده است
سلطه بر زنان، به دین و مذهبیون محدود نمیشود. زنستیزی نه فقط از سوی طرفداران رژیم اسلامی، که از سوی مردان و زنانِ سکولارِ شاهدوست هم ترویج میشود. در نظام عقیدتیِ قرونوسطاییِ اینها، زنِ مستقلْ جلف و هرزه است…

روحیهٔ پیروزی؛ ارادهٔ جنگیدن
ملتها چگونه در جنگ پیروزها میشوند؟ استراتژی بهتر، قدرت آتش برتر، و عزم رهبران، همهٔ اینها اهمیتی کلیدی دارند. اما یک عنصر حیاتیست که خیلی مواقع نادیده گرفته میشود. گرچه شاید امری ناملموس باشد…

میراث گاندی؛ پر از انتقاد، اما پرمصرف
از نظر نیروهای سکولار، گاندی نمایندهٔ هندوستان خیالی گذشته است، اما برای دولت فعلی هند، او فقط رهبر استقلال هند از مستعمرهٔ انگلیس نیست، بلکه ابزاری برای توجیه وجههٔ بینالمللی حکومت است…

اثر تازهٔ سلمان رشدی: واژهها تنها فاتحان
حدود شش ماه بعد از حملهٔ وحشیانه به رشدی، او که دوران نقاهت خود را سپری میکند، رمان تازهٔ خود را منتشر کرده، و دنیای ادبیات هم به استقبال او رفته است…

مارگارت اتوود را از کجا شروع کنیم
مارگارت اتوود آثار فراوانی در پروندهٔ خود دارد. او به خاطر فمنیسماش معروف است و قهرمانانش به نمادی از مقاومت در برابر مردسالاری تبدیل شدهاند و الهامبخش فعالان حقوق بشر در سراسر دنیا هستند…

شرلی جکسون را از کجا شروع کنیم
شرلی زود از دنیا رفت، اما آثار بسیاری بر جا گذاشت. او شایستهٔ توجه بیشتری است. جامعهٔ ادبی مردسالار برچسبهای مختلفی به او میزد. اما داستانهای هولناک او بسیار مرتبط با روز بود…
دانش و فناوری >

کار عاطفی چیست، و چرا مهم است؟
کار عاطفی چیز بدی نیست. برعکس، چیز فوقالعادهایست. کاریست که بهطور ایدهال هر کسی باید انجام دهد. ولی عمدتا بر دوش زنان و گروههای محروم است. از طرفی، هر کاری که زنانه محسوب شود، ارزش کمی برایش در نظر گرفته میشود…

چرا قدرت را به افراد نامناسب واگذار میکنیم؟
نباید توقع داشت کسی بیاید ما را از بحران نجات دهد. بلکه باید فعالانه سیستمی را طراحی کرد که اولا از ابتدا مانع قدرتگیریِ زورسالاران شود و ثانیا در صورتِ به قدرت رسیدنِ زورسالاران بتواند آنها را پایین بکشد…

آیا مفهومی به نام شهود درونی واقعیت دارد؟
یونگ در تعریف شهود مینویسد: «شهود، ادراک از طریق ناخودآگاه است که ایدهها، تصاویر، امکانات جدید و راههای خروج از شرایط مسدودشده را بهوجود میآورد.» در این تعریف به چند مقوله بسیار مهم و اساسی اشاره شده است…

تکنولوژیِ دروغپراکنی در سال ۲۰۲۳ به تکامل ادامه خواهد داد
روسیه، چین و ایران بازیگران اصلی در عرصهٔ دروغپراکنی بودهاند، اما دولتهای دیگر هم دنبال کسب تکنولوژیهای مربوطه هستند. نوآوری در حوزهٔ تکنولوژیهای نوظهور میتواند به راهاندازی کمپینهای سریعتر و پیچیدهتر کمک کند…