جمشید عزیزی

از نیما تا امروز: تجربه، آشفتگی یا مقاومت؟

در شعر معاصر ایران، به‌ویژه در چند دهۀ اخیر، با پدیده‌ای روبه‌رو هستیم که از حاشیه به متن آمده است: فرم‌گریزی. گاه آگاهانه است، گاه ناشی از شتاب یا سهل‌انگاری؛ گاه نشانۀ مقاومت است و گاه نشانِ گم‌گشتگی…

جستاری در باب فرم‌گریزی در شعر معاصر ایران

در شعر معاصر ایران، به‌ویژه در چند دهۀ اخیر، با پدیده‌ای روبه‌رو هستیم که از حاشیه به متن آمده است: فرم‌گریزی. گاه آگاهانه است، گاه ناشی از شتاب یا سهل‌انگاری؛ گاه نشانۀ مقاومت است و گاه نشانِ گم‌گشتگی…

مقالات >

اسناد دوسیه دیورند برای اولین بار به فارسی

دوسیه دیورند مجموعه‌ای از اسناد مهم تاریخی شامل گزارش مورتیمر دیورند از سفرش به کابل و مذاکراتش با امیر عبدالرحمن‌خان برای تعیین حوزه نفوذ و سرحد هند بریتانیایی با افغانستان و متن اصلی توافقنامه دیورند، است.

هوش طبیعی؛ قارچ‌ها جهان ما را این‌گونه ساختند

بدون قارچ‌ها، زیباترین گل‌های زمین وجود نداشت. این رابطهٔ هم‌زیستانه در تمام اکوسیستم‌ها وجود دارد و قارچ‌ها را به کارگاه بافندگیِ زیرزمینی تبدیل کرده که تار و پود حیات را می‌بافند…

«کتاب غبار»؛ جهان فلسفی فیلیپ پولمن

«کتاب غبار» روایتی‌ست از تقابل همیشگی بین «زیستن آگاهانه» و «انقیاد ذهن». یادآور این نکته که هنوز هم ادبیات می‌تواند محل بازاندیشی دربارهٔ جهان و خویشتن باشد؛ به‌ویژه وقتی خطر فراموشی، بیش از هر زمان دیگری تهدیدمان می‌کند…

آیدنتیتاریسم؛ جنبش هویت‌پرستی اروپایی

هویت‌پرستیِ اروپایی با نژادپرستیِ کلاسیک که بر برتری نژاد خاصی تأکید می‌کرد متفاوت است. اما تمام شاخصه‌های راستِ افراطی را دارد: از دشمن‌تراشی علیه مهاجر و بیگانگان، تا ستایش از یک هویت اروپاییِ سفیدِ مسیحیِ موهوم و تخیلی…

کتاب‌های تازه

دوسیه دیورند: گزارش‌ها، توافق‌ها و یادداشت‌ها

اسناد دوسیه دیورند

گلشهر: خاطرات یک آواره

علی احمدی دولت

گلشهر: خاطرات یک زمین‌شناس

علی احمدی دولت

سیب و آسیب جنبش سبز

مهدی جامی

آینه‌خانه هویت ایرانی: رویا و روایت

مهدی جامی

ادبیات داستانی >

گیشا

گیشا دستش را به طرفم دراز کرد؛ چهره‌ی نگار را با موهای پیچ‌دار و صورت گرد و چشم‌های پف‌دارش توی ذهنم آوردم؛ لبخندی که هیچ وقت مال من نشد دیوارهای قلبم را به هم فشار می‌داد…

یک عکس و چند‌صد قدَم

جوابش را ندادم، در عوض، زیرزیرَکی از گوشه‌ی چشمَم حواسم بهِش بود که چه‌جور حواسش به من است و ردِ نگاهِ مرا دنبال می‌کند روی بالکنِ خاموشِ پیشانیِ خانه و باقیِ پنجره‌های آن طبقه‌ی خالی‌تر از خالیِ بالای همکف…

سکه

در عجب بودم از اینکه جسم کوچک و نحیفش در آن لباس اندک چگونه به سرما و باران بی‌اعتناست. شاید بخاطر شیطنت کودکانه‌اش بود، شاید هم عشق آن سکه در میان انگشتان بهم فشرده‌اش.…

در قاب

از نظر عدد در نظر بگیریم تو زیاد عمر نکردی. اما از نظر کیفیت در نظر بگیریم، باکیفیت نفس کشیدی. این را از آنجایی می‌گویم که در این چند سطر محدود آن‌قدر رگه‌های داستانی ازت رو کردم که خواننده پشت این حروف…

یک قتل نه‌چندان تمیز

اواخر مهر ماه بود. بعد از مدتی حرف و تعارف، قرار طبیعت‌گردی گذاشتیم. دریاچه حوض سلطان! مدنی می‌گفت: «چی شده پرنسس دلش راضی شده با من بیاد طبیعت‌گردی؟ آیا این نشونهٔ دوستی عمیق‌تره؟» و هی می‌خندید و لودگی می‌کرد…

درخت توت

درخت مقابل خانه توت داده است. هوس می‌کند یکی از توت‌ها را بچیند. دست‌هایش را آنقدر بلند میکند که دست‌هایش کشیده می‌شود و تنش کشیده‌تر و بعد پرت میشود پایین…

فلسفه و اندیشه >

هوش طبیعی؛ قارچ‌ها جهان ما را این‌گونه ساختند

بدون قارچ‌ها، زیباترین گل‌های زمین وجود نداشت. این رابطهٔ هم‌زیستانه در تمام اکوسیستم‌ها وجود دارد و قارچ‌ها را به کارگاه بافندگیِ زیرزمینی تبدیل کرده که تار و پود حیات را می‌بافند…

سیاست و جامعه >

آمریکا و بحران راست‌کرداری

در چرخشی مضحک، حزب دموکرات به نیروی محافظه‌کار واقعی در سیاست آمریکا تبدیل شده است. در مقابل، جمهوری‌خواهانِ ماگا ریشه‌های محافظه‌کاری خود را رها کرده‌اند و به دنبال رادیکال‌سازی حکومت آمریکا هستند…

پوپولیسم و متعلقاتش

پوپولیسم فقط یک تبِ سیاسی گذرا نیست. مدام بازمی‌گردد، چون به احساسات واقعی پاسخ می‌دهد: خشم، ترس، بی‌اعتمادی، احساس طردشدگی. پوپولیسم در شکاف میان وعده‌های تحقق‌نیافته و نهادهای شکننده رشد می‌کند…

هرج‌ومرج نوین؛ دوقطبی جهانی جدید

ما شاهد یک دوقطبی تازه از قدرت‌های مخالف در آرایشی جدید هستیم. جنگی بین نظام‌های ارزشیِ بزرگ که هرچند از میان فرهنگ‌های ملی و سنت‌های قدیمی ظاهر می‌شود، اساسا منشأ مدرن و پست‌مدرن دارد…

چرا آمریکا با سوسیالیسم دشمن است؟

سوالی که ورنر سومبارت جامعه‌شناس آلمانی در ۱۹۰۶ مطرح کرد، در سراسر قرن بیستم موضوعیت خود را حفظ کرد. چرا سیاست چپ‌گرا، چه در داخل آمریکا چه در خارج، از سوی واشنگتن تکفیر می‌شود؟

فرهنگ، هنر و ادبیات >

جستاری در باب فرم‌گریزی در شعر معاصر ایران

در شعر معاصر ایران، به‌ویژه در چند دهۀ اخیر، با پدیده‌ای روبه‌رو هستیم که از حاشیه به متن آمده است: فرم‌گریزی. گاه آگاهانه است، گاه ناشی از شتاب یا سهل‌انگاری؛ گاه نشانۀ مقاومت است و گاه نشانِ گم‌گشتگی…

«کتاب غبار»؛ جهان فلسفی فیلیپ پولمن

«کتاب غبار» روایتی‌ست از تقابل همیشگی بین «زیستن آگاهانه» و «انقیاد ذهن». یادآور این نکته که هنوز هم ادبیات می‌تواند محل بازاندیشی دربارهٔ جهان و خویشتن باشد؛ به‌ویژه وقتی خطر فراموشی، بیش از هر زمان دیگری تهدیدمان می‌کند…

آیدنتیتاریسم؛ جنبش هویت‌پرستی اروپایی

هویت‌پرستیِ اروپایی با نژادپرستیِ کلاسیک که بر برتری نژاد خاصی تأکید می‌کرد متفاوت است. اما تمام شاخصه‌های راستِ افراطی را دارد: از دشمن‌تراشی علیه مهاجر و بیگانگان، تا ستایش از یک هویت اروپاییِ سفیدِ مسیحیِ موهوم و تخیلی…

«دموکراسی در زنجیر»؛ نانسی مک‌لین

یکی از نکات برجستهٔ کتاب، فاصله گرفتن آن از نقدهای کلاسیک چپ‌گرایانه به لیبرتارینیسم است. در تحلیل‌های سنتی، این مکتب فکری معمولاً به‌عنوان پروژه‌ای یوتوپیایی و ناکارآمد در برابر عدالت اجتماعی نقد می‌شد…

بنویس، حتی اگر دستت بلرزد

نوشتن فقط کار با کلمات نیست. راهی برای بیان زنده‌بودن هم هست. اینکه توی این دنیا، وسط این‌همه سر و صدا، یه صدایی هست که مال توئه…

ادموند ویلسون در میان «انگلیسی‌های نفرت‌انگیز»

احساسات ضدانگلیسی‌اش که به هر حال شدید بود، با این تفکر که انگلستان بار دیگر آمریکا را به یک جنگ وحشتناک و کاملاً غیرضروری کشانده است، تقویت شده بود و او تمایلی نداشت با هیچ نماینده‌ای از آن کشور دیدار کند…

دانش و فناوری >

ژورنال‌نویسی: سفری به درون ذهن

ژورنال‌نویسی نه یک تکلیف، نه یک مد روز، بلکه گفت‌وگویی پیوسته با خود است؛ گفت‌وگویی که می‌تواند از لایه‌های آشکار روزمره عبور کند و به عمق وجود انسان برسد…

رفتار شکارگرانه چیست؟

شکارگر بودن، به معنای استفاده از قدرت برای کنترل، سوءاستفاده یا آسیب رساندن به دیگران است؛ نه لزوما مثل حیات وحش، بلکه در بافت‌های پیچیدهٔ انسانی: در خانواده، روابط عاطفی، محیط کار، سیاست و شبکه‌های اجتماعی…

عصر جدید ریاضت اقتصادی

بیشتر کشورهای در حال توسعه برای کم کردن مخارج‌شان در این سال آماده می‌شوند، و کارگران در سراسر جهان عصبانی و معترض هستند…

انحصارطلبانِ اینترنت پا پس نمی‌کشند

نهادهای ضدتراست آمریکا سعی می‌کنند سال‌ها عدم اجرای قانون را جبران کنند و یک راه برای این کار بازنگری در مقرراتِ ارزیابیِ ادغامِ هدفمندِ شرکت‌های بزرگ است. اما شرکت‌های بزرگ و متحدان‌شان بیکار ننشسته‌اند…