تاریخ

چگونه وارثان ماندلا آرمانهای او را پایمال کردند
نخبگان آفریقای جنوبی، یادگار ماندلا را پایمال کردهاند. کنگرهٔ ملی آفریقا دیگر بر دل و جان مردم حکومت نمیکند. فرهنگ و رفتار کنگرهٔ ملی با آن حزبی که کشور را به سمتِ آزادی رهبری کرد، هیچ سنخیتی ندارد…
مقالات >

دموکراسی یا شبهدموکراسی؛ مسئله این است
شبهدموکراسیْ دموکراسی نیست؛ دشمنِ دموکراسی و حقوقبشر است. در ایران هم هر شتر-گاو-پلنگی که به جای دموکراسیِ واقعی به مردم تحمیل شود، به سرنوشتی مشابه بقیهٔ ممالکِ استبدادی دچار میشود: هر چیزی میشود غیر از دموکراسیِ واقعی…

آیا اسرائیل میتواند آمریکا را به درگیری با ایران بکشاند؟
دولت بایدن ظاهرا از تنشافزاییِ اسرائیل علیه ایران حمایت میکند؛ حرکتی که ممکن است آمریکا را در جنگ جدیدی در خاورمیانه درگیر کند؛ جنگی که هیچ کس آن را نمیخواهد…

ایران-عربستان؛ صلح با شرایط چین
آیا احیای ظاهرا ناگهانی روابط دیپلماتیک ایران و عربستان میتواند پیامآور عصر تازهای از دیپلماسی و تنشپرهیزی در خاورمیانه باشد؟ یا اینکه توهمی بیش نیست؟

جنگ سرد نوین؛ جنگ ایدئولوژیها
تروریستها امروز مجبور نیستند ساختمان منفجر کنند. با تکنولوژی مدرن، آنها میتوانند اجماعِ ملی بر سر گرانبهاترین ارزشها را که وحشیها و دیکتاتورها را از رهبران دموکراتیک مشروع سوا میکند، نابود کنند…
کتابهای تازه
ادبیات داستانی >

عروس
ایکبیری حرف زدنش را هم بلد نبود. نمیدانست چطور حرف بزند که دل آدم را با خودش ببرد. شوهر خدابیامرزم یک کلمه که از دهنش بیرون میپرید حاضر بودم جانم را برایش بدهم، بچه که چیزی نبود…

نگاه خیرهی او
کمی این پا آن پا کرد و درجا ایستاد. چند قدم برداشت و نوکی به زمین زد و باز ایستاد. مهرداد طاقت نیاورد و کرمش گُل کرد. سکوت را شکست و با توپ محکم کنارش کوبید. سبزینه با شلیک توپ شوکه شد. با سرعت دوید و دور شد…

سامِری خیلی مهربان
آقایی کراواتی، با تیپ و ظاهر فردی روشنفکر، احتمالاً همسن و سال خودش، با سر و وضعی خیلی تروتمیز تاکسی را صدا زد، کنارش نشست و آدرس جایی نزدیک را داد. در یک موقعیت دیگر آرتاک با کمال میل سر صحبت را با او باز میکرد…

زندگیِ اجارهای
آن شب، آغازی بود بر دعوا و مرافعههای پیاپیِ من و مراد. اندکاندک ترس من از مراد، جای خودش را به نفرت و خشم داد. از مراد میترسیدم که بخواهد دست بلند کند. با اینکه میانسالی را رد کرده بود، دستش سنگین و زورش زیاد…

پرتره ننه
سرش داشت کمکم گرم میشد. برای اینکه بوی عرق از دهانش نیاید هرچند دقیقه یکبار چند دانه گردو از جیبش درمیآورد و در دهانش میانداخت. طولی نکشید که اینبار دو نفر بدون آنکه در بزنند وارد شدند. یکی از آنها مردی…

تماشاچیها
پلکهایش باز و بسته میشد. جلوی موهایش به طور حزنانگیزی روی پیشانیش ریخته بود و مقنعه طوسیاش دور گردنش راه صدایش را بند آورده بود. پی در پی نفس میزد و پرههای بینیش باز و بسته میشد…
فلسفه و اندیشه >

شهود و عقل سلیم؛ راهنمای غلط برای فلسفهورزی
استفادهٔ روانشناسان یا متخصصان علوم اعصاب از آزمایشات فکری برای مطالعهٔ روانشناختی ما بینهایت مفید است، ولی استفاده از آزمایش فکر را در فلسفه باید بیخیال شد…

حکومتِ اسلامگرا ــ جامعهٔ پسااسلامگرا
نظام اسلامی حالا دیگر به پدیدهای منسوخ در ایرانِ معاصر بدل شده است. جامعهٔ مدنی ایران به لحاظ گفتمانی و ساختاری بسیار جلوتر از نظام سیاسیِ ماهیتا موروثی و استبدادی حاکم بر کشور است…

اسلامِ سیاسی: اسلامِ سیریناپذیر

قیام سال: زن، زندگی، آزادی

حجاب، و ورای حجاب

آیتاللهِ برهنه
سیاست و جامعه >

چگونه وارثان ماندلا آرمانهای او را پایمال کردند
نخبگان آفریقای جنوبی، یادگار ماندلا را پایمال کردهاند. کنگرهٔ ملی آفریقا دیگر بر دل و جان مردم حکومت نمیکند. فرهنگ و رفتار کنگرهٔ ملی با آن حزبی که کشور را به سمتِ آزادی رهبری کرد، هیچ سنخیتی ندارد…

آیا اسرائیل میتواند آمریکا را به درگیری با ایران بکشاند؟
دولت بایدن ظاهرا از تنشافزاییِ اسرائیل علیه ایران حمایت میکند؛ حرکتی که ممکن است آمریکا را در جنگ جدیدی در خاورمیانه درگیر کند؛ جنگی که هیچ کس آن را نمیخواهد…

ایران-عربستان؛ صلح با شرایط چین
آیا احیای ظاهرا ناگهانی روابط دیپلماتیک ایران و عربستان میتواند پیامآور عصر تازهای از دیپلماسی و تنشپرهیزی در خاورمیانه باشد؟ یا اینکه توهمی بیش نیست؟

سرکوب جنسیتی ادامه دارد. آیا تحریم نهادهای مربوطه فایدهای دارد؟
تحریم هدفمندِ شورای عالی انقلاب فرهنگی حتی اگر بینقص اجرا شود، سرکوب جنسیتی را خاتمه نمیدهد. ولی همانطور که برخی دولتها درک کردهاند، ارزش نمادین آن مهم است، و فواید محدود این کار، ارزش تلاشش را دارد…

نفوذ در رژیم وحشت
خامنهای از یک چیز خیلی میترسد و آن هم حملهٔ اسرائیل است. او تهدیدات نتانیاهو را جدی میگیرد و میداند که اسرائیل برتری نظامی دارد. از نگاه او، کشتن یهودیانْ جلوگیری از حمله اسرائیل را آسانتر میکند…

فساد خامنهای؛ پاشنهٔ آشیل رژیم
اگر میتوان داراییهای دشمنانِ فاسد را، هنگام سرنگونی یا بروز جنگ مسدود کرد، چرا پیشدستانه این کار را نکرد؟ همانطور که دولت آمریکا در مورد مافیای روسیه و دوستان پوتین نشان داد، اختیار قانونی برای مسدودسازی عوایدِ فساد را دارد…

عاملِ وحدت یا مایهٔ تفرقه؟
پهلویستها میخواهند از جنبش دموکراسیخواهی ایران همچون سکوی بازگشت به قدرت استفاده کنند؛ آن هم با تاکیدِ کاذب بر یکپارچگی و تهدیدِ تجزیهطلبی که اثری مخرّب بر جنبش دموکراسی ایران خواهد داشت…

سندرومِ بدیلتراشی
با تبلیغ رسانهای و شانتاژ در شبکههای اجتماعی نمیتوان بدیل جعل کرد. روحیهٔ شخصیتپرستانه، ضددموکراتیک و ارتجاعیِ حامیان سلطنت، تهدیدی علیه شکلگیری دموکراسی واقعی در ایران است…
فرهنگ، هنر و ادبیات >

مردسالاری در ایران نمرده است
سلطه بر زنان، به دین و مذهبیون محدود نمیشود. زنستیزی نه فقط از سوی طرفداران رژیم اسلامی، که از سوی مردان و زنانِ سکولارِ شاهدوست هم ترویج میشود. در نظام عقیدتیِ قرونوسطاییِ اینها، زنِ مستقلْ جلف و هرزه است…

روحیهٔ پیروزی؛ ارادهٔ جنگیدن
ملتها چگونه در جنگ پیروزها میشوند؟ استراتژی بهتر، قدرت آتش برتر، و عزم رهبران، همهٔ اینها اهمیتی کلیدی دارند. اما یک عنصر حیاتیست که خیلی مواقع نادیده گرفته میشود. گرچه شاید امری ناملموس باشد…

میراث گاندی؛ پر از انتقاد، اما پرمصرف
از نظر نیروهای سکولار، گاندی نمایندهٔ هندوستان خیالی گذشته است، اما برای دولت فعلی هند، او فقط رهبر استقلال هند از مستعمرهٔ انگلیس نیست، بلکه ابزاری برای توجیه وجههٔ بینالمللی حکومت است…

اثر تازهٔ سلمان رشدی: واژهها تنها فاتحان
حدود شش ماه بعد از حملهٔ وحشیانه به رشدی، او که دوران نقاهت خود را سپری میکند، رمان تازهٔ خود را منتشر کرده، و دنیای ادبیات هم به استقبال او رفته است…

مارگارت اتوود را از کجا شروع کنیم
مارگارت اتوود آثار فراوانی در پروندهٔ خود دارد. او به خاطر فمنیسماش معروف است و قهرمانانش به نمادی از مقاومت در برابر مردسالاری تبدیل شدهاند و الهامبخش فعالان حقوق بشر در سراسر دنیا هستند…

شرلی جکسون را از کجا شروع کنیم
شرلی زود از دنیا رفت، اما آثار بسیاری بر جا گذاشت. او شایستهٔ توجه بیشتری است. جامعهٔ ادبی مردسالار برچسبهای مختلفی به او میزد. اما داستانهای هولناک او بسیار مرتبط با روز بود…

«عنکبوت مقدس» و نقش تجربههای شخصی
«عنکبوت مقدس» در زمانی منتشر شد که رژیم ایران در پی جان باختن مهسا امینی در بازداشتگاه گشت ارشاد، با بزرگترین اعتراضات تاریخ خود روبهرو شده بود. فیلمی که از قضاء زنستیزی و مردسالاری را زیر ذرهبین میبرد…

قدرت تصویر؛ ابزار نیرومند فعالان زن ایرانی
تصاویر اعتراضات ایران بسیار نیرومند و گیراست؛ بهخصوص آنکه عناصر فراوانی از نافرمانی را در خود دارد. استفادهٔ زنانِ ایران از تصاویر برای اعتراض به سرکوب جنسیتی رژیم ایران پیشینهای دارد که الهامبخش امروز است…
دانش و فناوری >

چرا قدرت را به افراد نامناسب واگذار میکنیم؟
نباید توقع داشت کسی بیاید ما را از بحران نجات دهد. بلکه باید فعالانه سیستمی را طراحی کرد که اولا از ابتدا مانع قدرتگیریِ زورسالاران شود و ثانیا در صورتِ به قدرت رسیدنِ زورسالاران بتواند آنها را پایین بکشد…

آیا مفهومی به نام شهود درونی واقعیت دارد؟
یونگ در تعریف شهود مینویسد: «شهود، ادراک از طریق ناخودآگاه است که ایدهها، تصاویر، امکانات جدید و راههای خروج از شرایط مسدودشده را بهوجود میآورد.» در این تعریف به چند مقوله بسیار مهم و اساسی اشاره شده است…

تکنولوژیِ دروغپراکنی در سال ۲۰۲۳ به تکامل ادامه خواهد داد
روسیه، چین و ایران بازیگران اصلی در عرصهٔ دروغپراکنی بودهاند، اما دولتهای دیگر هم دنبال کسب تکنولوژیهای مربوطه هستند. نوآوری در حوزهٔ تکنولوژیهای نوظهور میتواند به راهاندازی کمپینهای سریعتر و پیچیدهتر کمک کند…

۴ درس رابرت الکس جانسون برای رهایی از اضطرابها و تنشهای زندگی
رابرت الکس جانسون یک جادوگر است. او نمونه واقعیتیافته همان جادوگر خردمند، تیزبین و درونگرایی است که در دل جنگلهای مرموز و اسرارآمیز با دیگ کیمیاگری و جادوی بلندپروازشان، آسمانهای حقایق را درمینوردند…