سه ماه اعتراض در ایران، رژیم آخوندی را با تهدیدی حیاتی روبهرو کرده است، چون تابوها را از بین برده و ستونهای عقیدتیاش را لرزانده و نشانی از فروکش کردن در جهت تغییر ندارد. اعتراضات جاری بازتابی از خشم انباشتهٔ مردم بابت کمبودهای اقتصادی و ممنوعیتهای اجتماعی است.
این جنبش در مقایسه با قبلیها بینظیر است، هم به خاطر مدت زمانش، هم گستردگی در سطح استانها، هم طبقات اجتماعی و گروههای قومی، و هم مطالبهٔ علنی برای خاتمه دادن به رژیم آخوندی.
تصاویر خامنهای آتش زده میشود، زنان علنا بدون روسری در خیابانها قدم میزنند، و معترضان گاه و بیگاه با نیروهای سرکوب سرشاخ میشوند.
رژیم طبق معمول قدرتهای خارجی بهخصوص آمریکا و اسرائیل و متحدانشان را مسئول «اغتشاشات» معرفی میکند، و همینطور اپوزیسیون تبعیدی در عراق که به دفعات با موشک و پهپاد آنها را هدف گرفته است.
فعالان مدنی شایعهٔ برچیده شدن گشت ارشاد را باور نمیکنند، چون حجاب کماکان در قانون ایران اجباری است.
امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه ماه گذشته بعد از ملاقاتی تاریخی با چهرههای ایرانی تبعیدی، جنبش ایرانیها را انقلابِ نسلی از زنان و مردان جوان خواند که هرگز چیزی غیر از این رژیم نشناختهاند.
از همان ابتدا کاملا روشن بود که اعتراضات برای اصلاحات یا گشت ارشاد نیست، بلکه تمامیت رژیم را هدف گرفته است. آنچه در جریان است، تهدیدی بنیادی برای رژیم است. رژیم میداند که با تهدید واقعی از سوی معترضان مواجه است.
آسیبپذیرترین دورهٔ رژیم
طی نیم دههٔ گذشته، جریان ضدرژیم در حال رشد بوده است تا اینکه امروز حال و هوای انقلابی بر آن حاکم شده است. حتی اگر معترضان را سرکوب کنند، نمیتوانند روحیهٔ انقلاب را سرکوب کنند.
جمهوری اسلامی بلافاصله بعد از پیروزی، شریعت و حجاب را بر جامعه و زنان تحمیل کرد. رژیم در این سالها به حقوق بشر تجاوز کرده است ــ از جمله کشتارهای خودسرانه و آدمربایی در خارج و گروگانگرفتن خارجیان در داخل.
امروز تعداد اعدامهای جمهوری اسلامی در دنیا بعد از چین دوم است. فقط امسال جمهوری اسلامی بیش از ۵۰۰ نفر را اعدام کرده است.
جمهوری اسلامی بهخاطر برنامه هستهای خود با قدرتهای غربی سرشاخ شده است؛ و در حال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه است، خصوصا در کشورهای شیعهنشین مثل لبنان و عراق. ایران فعالانه در جنگ داخلی سوریه و یمن شرکت داشته و از شورشیان حمایت کرده است. محکومیت بینالمللیِ سرکوبهای جاری فعلا هر گونه توقع احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ را از بین برده است.
رژیم در تهاجم روسیه به اوکراین فعال است و روابطش را با مسکو تقویت کرده و نیروهای روسیه را با پهپادهای ارزان و فراوان تغذیه میکند که برای حمله به کییف و شهرهای دیگر استفاده میشود.
اما جمهوری اسلامی حالا در داخل کشور با بزرگترین تهدید روبهرو شده است. رژیم ایران در بیدفاعترین مقطع طی ۴۳ سال عمر خود قرار دارد.
ماشین سرکوب
پاسخ رژیم به معترضان، بسیج کردنِ ماشین سرکوبش بوده که وحشیانه مهمات جنگی را با دستگیریِ انبوه ترکیب کرده است. دستگاهِ سرکوب تاکنون صدها تن از جمله ۶۰ کودک را کشته است. بیش از نیمی از کشتهها در مناطق کرد و بلوچ بوده که اعتراضات در آنها شدید بوده است.
بیش از ۱۴۰۰۰ دستگیری تا به حال گزارش شده است. قوه قضاییهٔ رژیم همین تازگی شش تن را به اتهام اعتراض به اعدام محکوم کرده است ــ آن هم در دادگاههای نمایشی بدون داشتن وکیل و رویهٔ عادلانه. دهها نفر از جمله چند کودک در معرض اعدام قرار دارند.
پیشبینیِ سقوطِ قریبالوقوع رژیم، ممکن است کاری شتابزده باشد. اسقاطِ رژیمی چون جمهوری اسلامی کار بسیار سختی است. هنوز حلقههای مفقودهای هست که برای موفقیت به آنها نیاز است. از جمله سازماندهی بزرگتر بین معترضان و واکنش بینالمللی قویتر.
روح پیروزی
برخلاف انقلاب ۵۷ که خمینی رو در روی شاه بود، جنبش جاری رهبرِ واحدی ندارد. اما اعتراضات بیرهبر هم نیست. معترضان، از بعضی شخصیتها از گروههای مختلف الهام میگیرند. این افراد در بطنِ انقلابی هستند که به عقب برنخواهد گشت. هرچند رژیم آنچنان از سوی این افراد احساس تهدید میکند که بیشترشان را زندانی کرده است. افرادی چون حسین رونقی فعال حقوق بشر و مجید توکلی فعال سیاسی و فاطمه سپهری برخی از اینها هستند.
نرگس محمدی فعال حقوق بشر که از پیش از اعتراضات در زندان اوین است، در پیامی به پارلمان اروپا گفته است که «با شدت اشتیاق، امید و سرزندگی به مبارزه ادامه میدهم و یقین دارم که پیروز خواهیم شد».