ژاپن در خدمات‌رسانی به مشتریان و میزبانیِ بی‌مانندش بی‌سابقه است. حتّی در ساعات پررفت‌‌وآمد، نظافت‌چیان در برابر مسافرانِ ترن‌های سریع‌السیر تعظیم می‌کنند؛ چه در یک هتل پنج ستاره باشید، یا یک رستوران محلی و یا حتّی در یک بقالی کوچک، همیشه با ایراشای‌ماسه (irasshaimase) مورد استقبال قرار خواهید گرفت که ترکیبی از «خوش‌ آمدید» و «بفرمایید داخل» است.

اُموته‌ناشی: میزبانی راستین و نیک‌خواهانه

این میزبانی به‌عنوان اُموته‌ناشی شناخته می‌شود، تمایل به ایجاد آرامش دیگران؛ خواه مشتری‌ها، مهمان‌ها، کارفرمایان یا دوستان. باوجوداین، عمیق‌تر از مؤدب بودن است ـ  اُموته‌ناشی یک میزبانی راستین و نیک‌خواهانه است که بی‌هیچ چشم‌داشتیِ در ازای ‌آن ارائه می‌شود و در سراسر لحظات زندگی، از تعاملات تجاری موفق تا محیط‌های اجتماعی غیررسمی وجود دارد.

با بررسی خود واژه می‌توانیم مفهوم آن را بهتر درک می‌کنیم: «اُموته» چیزی است که شما به جهان بیرون عرضه می‌کنید ـ چهرۀ مردمی‌تان ـ و «ناشی» به معنای «هیچ» یا «کمتر» است. وقتی این واژه‌ها با هم ترکیب می‌شوند معنای «یکدل» را القا می‌کنند: به این معنا که چهره‌ای که به دیگران نشان می‌دهید کاملاً راستین است و هیچ‌چیز پنهان نیست. به‌عبارت‌دیگر، اظهار میزبانی به اطرافیان، راست و از صمیم دل است.
‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

میزبانی با چای

مفهوم اُموته‌ناشی در تاریخ فرهنگ ژاپنی ریشه دارد و از مراسم چای نشأت می‌گیرد. دراصل، مراسم چایْ ارائۀ میزبانی حساسی است که هدف از آن ایجاد فضایی هماهنگ میان افرادی است که دور هم گرد می‌آیند. اُموته‌ناشی روشی است که این قاعده در جهان پهناور ایفا می‌کند؛ هرنوع خدمتی موجب لحظات شادمانی و ارتباط با یک زندگی پرمشغله می‌شود و برای ایجاد حس هماهنگی میان خود و دیگران مسیری طولانی را طی می‌کند.

از محبت زمستان‌ها گرم می‌شود. (از محبت خارها گل می‌شود.)
ضرب‌المثل ژاپنی
‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

کمی مهربانی را بسط دهیم

مفهوم اُموته‌ناشی مثالی الهام‌بخش است که بدانیم چگونه می‌توان زندگی خویش و اطرافیان را با اقدامات سادۀ مهربانانه بهبود بخشید. در گیرودار زندگی روزمره، فرصت‌های بسیاری برای ایجاد لحظات هماهنگی ازطریق حساسیت نشان دادن به نیازهای دیگران وجود دارد.

میزبانی را می‌توان به‌معنای واقعی کلمه نشان داد ـ با نگه داشتن در برای کسی، با پیشنهاد حمل یک کیف سنگین، با تمایل به شریک شدن آنچه دارید و با ارائۀ کمک به مردم درصورت نیاز، حتی اگر این کار به قیمت به زحمت افتادن خود شما باشد.

البته نیاز نیست خیلی هم آشکار باشد. میزبانی می‌تواند به شکل ظریفی انجام شود؛ مثلاً، اگر در حال گفت‌و‌گو هستید، حقیقتاً به سخن دوستانتان گوش فرادهید و کاملاً به آن‌ها توجه کنید. خوش‌بین بودن [=مثبت‌اندیشی] مثال دیگری است. ممکن است این مهربانی، همیشه بلافاصله توسط دیگران احساس نشود، اما تعامل با دیگران بدون قضاوت‌ باعث می‌شود آن‌ها احساس کنند مورد استقبال قرار گرفته‌اند و هردوی شما راحت‌تر باشید.

به همین ترتیب، سعی کنید به زمان‌هایی فکر کنید که دیگران به خاطر شما بیش‌از حد تلاش کرده‌اند ـ وقتی در انجام کار روزانه کمکتان داده‌اند، اندرزتان داده‌اند و به شما در حل مشکلات یاری رسانده‌اند ـ و از آن‌ها به خاطر این کار تشکر کنید. آن‌ها نه‌تنها از تشکر شما قدردانی خواهند کرد، بلکه تمرین این قدردانی به شما کمک می‌کند تا با لحظات کوچک شادمانی که در زندگی روزمره وجود دارد، هماهنگ شوید.

زندگی کردن با چشم‌انداز مهربانی و توجه، یکی از ساده‌ترین روش‌هایی است که می‌توانیم  هماهنگی را در دنیای اطرافمان ایجاد کنیم. همچنین به زندگی ما غنا و شادمانی می‌بخشد، زیرا وقتی موجب ترقی دیگری می‌شوید، خود نیز ترقی می‌کنید.

حتی کوچکترین مهربانی از یاد نخواهد رفت.
ضرب المثل ژاپنی
‌‌‌‌‌‌‌‌

متشکرم

قدردانی نیز از زبان ژاپنی به‌وجود آمده است. یک نمونۀ خوب، عبارت «اُکاسه‌ما ده» است که روشی برای گفتن متشکرم در مکالمات غیررسمی است. این کلمه تقریبا به معنای «با تشکر از شما» یا «با تشکر از حمایت شما» ترجمه می‌شود و از آن به‌عنوان روشی فروتنانه برای تصدیق همۀ کمک‌هایی که از جهان دریافت می‌کنید، استفاده می‌شود. مثلاً، اگر کسی از شما بپرسد: «حالتان چطور است؟» ممکن است پاسخ دهید: «خوبم، به مرحمت شما». به همین ترتیب، با گفتن اُکاسه‌ما‌ ده نشان می‌دهید از همۀ نیروهای غیبی که به شما اجازه داده‌اند در موقعیتی باشید که هم‌اکنون هستید، سپاسگزارید.

ازسوی دیگر، ممکن است کسی عقیده داشته باشد که شما در کاری مهارت دارید. مثلاً: «شما آشپز فوق‌العاده‌ای هستید!» یک پاسخ خوب، استفاده از «اُکاسه‌ما‌ ده» است. شاید از استعداد طبیعی در زمینۀ غذا برخوردار بوده باشید، امّا این موارد هم وجود داشته است: آشپزخانه‌ای برای کار، تجهیزات مورد نیاز، پول برای خرید مواد اولیه، افرادی که از آن‌ها تعلیم دیده‌اید، تکنیک‌های آشپزی که در طول صدها سال تاریخ بشری توسعه یافته است… این لیست می‌تواند بی‌انتها باشد. پس با گفتن اُکاسه‌ما‌ ده نشان می‌دهید که از همۀ نیروهای غیبی که به شما اجازه داده‌اند در موقعیتی باشید که هم‌اکنون هستید، سپاسگزارید.

‌‌‌‌‌

__________________________________________________________________________________
این مطلب، ترجمۀ بخشی از کتاب «هنر زندگی ژاپنی» (۲۰۱۹) نوشتۀ جو پترس است.