برای اولین باز بعد از گروگانگیری ۵۸ در سفارت آمریکا، رژیم ایران طوری خود را با افکار عمومی بین‌المللی بیگانه کرده است که هر چه بیشتر منجر به تشدید انزوای اقتصادی و دیپلماتیک آن خواهد شد.
اعتراضات فزاینده علیه اجرای وحشیانه حجاب اجباری ــ که علاوه بر مهسا امینی منجر به جان باختن صدها نفر دیگر در جریان سرکوب اعتراضات مردمی ضدرژیم شده ــ حالا با ارسال تسلیحات ایران به روسیه برای تهاجم غیرقانونی‌اش به اوکراین برجسته‌تر شده است.
صرف نظر از نتیجه اعتراضات جاری در عرصه سیاست داخلی ایران یا مسیر جنگ اوکراین، پیامدهای اقدامات ایران در مسائل مختلف، از سرنوشت توافق هسته‌ای تا سیاست‌های منطقه‌ای، امری کوتاه‌مدت نخواهد بود. از حالا دیگر افکار عمومی بین‌المللی احتمالا عاملی اضافی در تصمیمات آینده برای رابطه با ایران خواهد بود.
البته تا همین حالا هم شاهد تغییراتی بودیم: دولت آمریکا که سرسختانه از احیای برجام حمایت می‌کرد، آن هم به رغم تاخیرات آشکار از سوی رژیم ایران، حالا می‌گوید توافق هسته‌ای فعلا دیگر اولویت نیست و آمریکا بر اعتراضات در ایران تمرکز دارد.
تونی بلینکن وزیر امور خارجه از این فراتر رفته و با فعالان جامعه مدنی ایران ملاقات کرده است. آمریکا همچنین تحریم‌های تازه‌ای بر ایرانی‌هایی که در سرکوب دست دارند وضع کرده و تحریم‌ها علیه دسترسی مردم به ابزارهای ضدفیلترینگ را کمتر کرده است.
همزمان با این تحریم‌های جدید علیه رژیم ایران، معلوم شده که ایران به روسیه در جنگ وحشیانه‌اش در اوکراین پهپاد و کارشناس می‌دهد. به رغم انکار مقامات ایران، آمریکا و انگلیس و فرانسه علنا ارسال پهپاد را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل که متضمن برجام است اعلام کرده‌اند.
گرچه تحریم تسلیحاتی قطعنامه مزبور دو سال پیش منقضی شد، اما ممنوعیت صادرات و واردات تکنولوژی‌های موشکی تا سال دیگر به قوت خود باقی‌ست.
این تحولات می‌تواند منجر به بازگشت تحریم‌های هسته‌ای سازمان ملل علیه ایران شود، که نه روسیه و نه چین امکان وتو کردن آن را ندارند.
در عین حال، اوکراین هم تهدید به اقدام قانونی علیه ایران کرده است. وزیر خارجه اوکراین می‌گوید ایران هم‌دست روسیه در تروریسم روسیه است که با استفاده از پهپادهای رزمیِ ساخت ایران به اقدامات تروریستی علیه مردم غیرنظامی و زیرساخت‌های حیاتی اوکراین دست می‌زند، و این‌که مقامات ایرانی مسئول دانسته خواهند شد ــ از جمله در چارچوب اقدامات قانونی بین‌المللی که به جنایات روسیه علیه اوکراین رسیدگی می‌کند.
این تهدید به وضوح نشان می‌دهد که رژیم ایران در انتظار چه چیزی باید باشد. اوکراین در حال حاضر علاقه‌ای به ادامه روابط سیاسی، دیپلماتیک، تجاری یا صنعتی با ایران ندارد. از قبل و از زمان سرنگونی هواپیمایی مسافری اوکراینی در دو سال پیش به دست ایران، این رابطه به شدت بد شده بود. بعد از انتشار گزارش‌هایی مبنی بر فروش پهپادهای ایرانی به روسیه، اوکراین شروع به اخراج برخی اتباع ایرانی از کشور کرد. این وضع خیلی راحت ممکن است به قطع کامل روابط بینجامد.
یک پیامد مهم دیگر که ایران باید در ذهن داشته باشد، احتمال مسدودشدن دارایی‌های مالی و اموال ایران در دنیا، خصوصا در اروپا، و حتی مصادره آن‌ها از سوی اوکراین است. اگر اوکراین در جنگ با روسیه غالب شود، احتمالا از هم روسیه و هم ایران برای خسارات جنگی تقاضای غرامت خواهد کرد.
هر چند غیرممکن نیست که رهبران ایران بی سر و صدا اعمال حجاب را سهل بگیرند و این‌که بحران جاری را پشت سر بگذارند، اما در مورد اوکراین، مردم سوال خواهند کرد که در ازای مداخله به نفع روسیه چه چیزی گیر کشورشان آمده است.
البته این تصمیم را کسی فراتر از مردم و نظامیان ایران، یعنی علی خامنه‌ای رهبر ایران گرفته است. به رغم ادعاهای نمایندگان مجلس، این خامنه‌ای است که می‌تواند ایران را وارد جنگی کند که نه تنها ربطی به ایران ندارد، بلکه علیه منافع ملی کشور باشد.
شاید تاریخ به ما کمک کند تا شرایط را بهتر درک کنیم. ولیعهدِ فتحعلی شاه (دومین شاه سلسله قاجار)، عباس میرزا بود که پیش از پدرش در سال ۱۲۴۹ قمری مُرد. مرگ زودهنگام او منجر به مسئله جانشینی شد که با مداخله روسیه حل شد.
روسیه مدعی شد که مطابق عهدنامه ترکمانچای که چند سال پیش از مرگز فتحعلی شاه امضاء شد، مسکو تضمین کرده که سلسلهٔ پادشاهی در دست فرزندان عباس میرزا باقی بماند. حالا شاید تاریخ دوباره تکرار شود. شاید خامنه‌ایِ هشتادوسه ساله و مریض، از ولادمیر پوتین قول گرفته که در عوض ارسال پهپادها و مستشاران نظامی ایرانی به اوکراین، روسیه تضمین کند که وقتی زمانش فرا برسد مجتبی خامنه‌ای جانشین پدرش بشود.
* نام نویسنده محفوظ نگه داشته شده است.
