ادبیات، فلسفه، سیاست

__adele__00

ده‌سالگیِ ۲۱: میراث رنج‌های ادل

جیلانی ترنر-ویلیامز | استریوگام

ادل، خوانندهٔ پرانرژیِ انگلیسی، موانع زندگی خود را همچون محرکی برای خلق آلبوم‌های ماندگار موسیقی پاپ به خدمت می‌گیرد، و آلبومِ ۲۱، میراثِ رنج‌هایی‌ست که با شکیبایی به موفقیت بدل شد…

تقریبا یک سال بعد از انتشار آلبومِ ۲۱ که دومین آلبومِ ادل بود، او در کانونِ ۵۴مین دورهٔ جوایز سالانهٔ گرمی قرار داشت. با آن‌که این خوانندهٔ انگلیسیِ پرانرژی و باشکوه آماده بود تا جایزهٔ بهترین آلبوم سال، بهترین آهنگ سال، و بهترین ترانهٔ سال، به اضافهٔ سه جایزهٔ دیگر را شکار کند، فضای برگزاری مراسم گرمی غمگین بود؛ ویتنی هیوستون افسانهٔ بی‌تکرار موسیقی پاپ و آراندبی، درست روزِ قبل از مراسم فوت کرده بود و دنیای موسیقی عزادار بود. در حالی که موسیقی‌دوستان بابت مرگ ناگهانیِ یک اسطورهٔ موسیقی در غم و یأس بودند، ادل هم مشکلِ سلامتیِ خودش را داشت: او درست چهار ماه بعد از جراحیِ تارهای صوتیِ خودش، داشت به صحنه برمی‌گشت.

ابتدائا گلودردِ او را لارنژیت تشخیص داده بودند و برخی از همکارانش ‌ــ‌ من‌جمله جان میِر، استیون تایلر، و التون جان ‌ــ‌ او را تشویق کردند تا برای ترمیم صدای خود سراغِ جراحِ شناخته‌شده استیون زایتِلس برود. ادل به پیشنهاد آن‌ها عمل کرد، اما زایتلس متوجه شد که گلودردِ او ناشی از لارنژیت نیست، بلکه یک پولیپ (غدهٔ) خوش‌خیم است و با یک ریزجراحی آن را برطرف کرد. بعد از چند ماه نقاهت، ادل که صدایش دست‌نخورده ماند، در مراسم گرمی ظاهر شد تا آهنگ پرشورِ جداییِ خود، یعنی «Rolling In The Deep» را از تهِ دل بخواند. به‌رغم سایهٔ محزونِ شب، اجرای عالی او و نامزدی کسب همهٔ شش جایزه، آلبومی موفقیت‌آمیز را برای او رقم زد. حالا ده سال گذشته است و آلبوم ۲۱، که ابتدائا در انگلیس و چند هفته بعد در آمریکا منتشر شد، جایگاه ادل را به‌عنوان یک ملکهٔ پاپ تثبیت کرد و به یکی از آلبوم‌های بزرگ تاریخ در ژانرِ جدایی (بریک‌آپ) بدل شد.

آلبوم ۲۱، آمیخته به آرزو و خشم و بیانگر خاتمهٔ رابطه است و نفسِ وجودگرای ما را بازتعریف کرده است. گرچه آوازه‌خوان‌های مالیخولیاییِ انگلیس، مثل سام اسمیت و لیونا لوئیس هم در دوران تولد ستارهٔ ادل ظاهر شدند، اما این آلبومِ ۲۱ بود که با آوایی احساسی و نوستالژیک، از جریاناتِ اصلیِ موسیقیِ یک دهه پیش اجتناب می‌کرد. ادل مثل دوید گتا یا دیپلو، در ژانرِ الکترونیک‌دنس نبود، و مثل مامفورد اند سانز، آرتیستِ فولک‌راک نبود، و برخلاف تسلطش بر رپ‌خوانی، هیچ ارتباطی با جرایاناتِ رپِ آن دوره نداشت. ۲۱، محصولی تازه و متمایز از آن دوره بود ‌ــ‌ از شجرهٔ هنرمندانی چون داستی اسپرینگ‌فیلد و ایمی واین‌هاوس بود که تاثیرشان بر ادل فراتر از سبکِ موسیقی بود. ادل یک بار دربارهٔ واین‌هاوس گفت، «یک گیتار برداشتم و به‌خاطر او، ترانهٔ خودم را نوشتم. ترانه‌هایی که برای تولیدشان قرارداد گرفتم، ترانه‌هایی بودند که خودم تنهایی نوشتم. اگر او نبود، این اتفاق نمی‌افتاد». ادل با این الهام پیش رفت و خودش الهام‌بخش عصر بعدیِ دختران غمگین شد: هنرمندان انگلیسی موسیقیِ سول مثل آما لو، لیان لاهاواس و جورجا اسمیت.

ادل ادکینز اول در سال ۲۰۰۸ و با آلبومِ ۱۹ به‌عنوان ستارهٔ نوپای موسیقیِ سولِ سفیدپوست شهرت پیدا کرد ‌ــ‌ آلبومی که روایتِ جداییِ او و لذت و رنج عشق بود. در آن زمان ادل مجذوبِ رابطه‌ای روبه‌رشد با مردی ۱۰ سال بزرگ‌تر از خودش بود. گرچه با تحسین آلبوم ۱۹ از سوی نشریات موسیقی و ربودنِ یک جایزهٔ گرمی برای بهترین هنرمند جدید، شهرتِ او بیشتر شد، شریکِ ادل در آن زمان، نامعلوم و غایب از تصاویر بود و در رسانه‌ها حضوری نداشت. این رابطه خیلی زود متلاطم شد اما ادل به جای آن‌که را به تلخی آلوده کند، آن را همچون نعمتی غیرمترقبه برای طرح آلبوم بعدی خودش استفاده کرد. سال ۲۰۱۲ او در مصاحبه‌ای با مجلهٔ ووگ، با صحبت دربارهٔ دوست‌پسر سابق خود، سخاوتمندانه به تاثیر او را بر موسیقی خودش اذعان کرد: «الان می‌توانم کارهایی بکنم که هیچ‌وقت خوابش را هم نمی‌دیدم. اگر او را نمی‌دیدم، احتمالا الان همان دخترکِ زمانِ ۱۸سالگی بودم. و مهم‌تر از همه این‌که حالا می‌دانم برای خودم و برای طرفِ دیگر چه می‌خواهم. قبلا نمی‌دانستم چه می‌خواهم».

نوشتن ترانه‌های ۲۱ طی یک دورهٔ کوتاهِ سه‌ماههٔ پر از سیگار و مشروب، حاکی از آن بود که ادل می‌خواهد اندوهش را با کمک روایاتی احساسی و تاثیراتی از موسیقی قدیمی بلوز هضم کند. گرچه این آلبوم، فاتحهٔ قطعیِ یک جدایی را می‌خوانْد، طنین صدای ادل ستیزه‌جویانه بود و خصوصا آهنگ اول و پرانرژیِ «Rolling In The Deep»، بیانگر مرحلهٔ انکارِ اندوه بود: «روحت را از هر درِ بازی پرتاب کن / نعمت‌هایت را بشمار و بفهم دنبال چه هستی / غمت را به طلای پربها بدل کن / تو هم تاوان پس می‌دهی و آن‌چه کاشتی برخواهی داشت».

این آهنگ یک سال پس از جداییِ ادل از معشوقِ قبلی‌اش ضبط شد و پل اِپ‌وورث ترانه‌سرا و تولیدکنندهٔ انگلیسی، به پیشنهاد مدیر برنامهٔ ادل، آن را مفهوم‌سازی کرد. ادل با آن‌که شکننده بود، خودش را در مصیبت غرق نکرد، و برعکس، رابطهٔ تمام‌شدهٔ خود را به محرکی برای ضبط آهنگ بدل کرد. گرچه این ترانه قرار بود به‌عنوان دِمو (قطعهٔ نمایشی) استفاده شود، دست‌آخر به تک‌آهنگِ اولِ آلبوم و اولین شماره‌یکِ ادل در آمریکا بدل شد. ادل در مصاحبه‌ای با ایندیپندنت در ۲۰۱۲ اشاره کرد که چه‌طور اپ‌وورث به او کمک کرد تا خشم خود را خرجِ آهنگ کند؛ اپ‌وورث به ادل گفت که لحنِ شاکیانه داشته باشد؛ به‌گفتهٔ ادل، «وقتی من عصبانی‌ام، واقعا می‌توانم جریان خونم را در تمام تنم حس کنم… و مدام می‌گفتم ”پل، ضربان قلبم را حس کن!“ و ضربِ ترانه واقعا ضربان قلب من بود… و همین‌طور ادامه پیدا کرد… و این‌طوری این آهنگ متولد شد».

۲۱، تک‌آهنگ‌های موفقِ زیادی داشت. در آهنگِ «Rumour Has It»، که آن را با همراهی رایان تدر خوانندهٔ اصلی گروه وان‌رپابلیک نوشت، ادل با شورِ فراوانی از میل به آشتی با یک معشوق گذشته می‌گوید. در تمام آلبوم ۲۱، مضمونِ «آتش» تکرار می‌شود؛ از خود آهنگِ «Rolling In The Deep» گرفته تا ملودرامِ «Set Fire To The Rain»، که آمیخته به روح تسلیم است، اما ادل آن را هم پرانرژی اجرا می‌کند.

در جریان ضبطِ ۲۱، ادل کماکان با فراز و نشیب‌های زندگی دست و پنجه نرم می‌کرد، و متوجه شد که معشوق سابقش نامزد کرده است. آلبومی که تار و پودش از خشم بود، به پناهگاهی آسیب‌پذیر بدل شد: آخرین مرحلهٔ اندوه، یعنی پذیرش، در آهنگ «Someone Like You» ظهور می‌کند. با این حال، بخشی از وجود ادل هنوز نمی‌توانست بی‌خیال شود. دان ویلسون که در نوشتن این ترانه به او کمک کرد، پارسال در مصاحبه‌ای با نشریهٔ امریکن سانگ‌رایتر دربارهٔ این ترانه گفت: «این ترانه‌ای عاشقانه از دید دختری‌ست که ناگهان با معشوق سابق خود روبه‌رو می‌شود و می‌فهمد که او دنبال زندگیِ خودش رفته و زن دارد. اما دختر هرگز نتوانسته او را فراموش کند. ترجیع‌بندِ ترانه، طعنه‌آمیز است: او می‌خواهد یکی دیگر را پیدا کند، اما قسمت عجیب و وسواسی‌اش این است که دختر باز هم می‌خواهد یکی مثلِ او را پیدا کند. باید امیدوار بود که تمام آن ماجرای غمگین و رقت‌بار دوباره تکرار نشود، اما به‌نظر می‌رسد که این‌طور خواهد شد».

در ویدیوی این ترانه، ادل با موهای مرتب و خط‌چشمِ بالدارِ خاص خودش در یک فضای بصری تاریک و در پس‌زمینهٔ رمانتیک پاریس به تنهایی قدم می‌زند. اما درواقع او اصلا تنها نبود، چون غمِ او برای میلیون‌ها شنوندهٔ عاشق آشنا بود. آلبومِ ۲۱، پرفروش‌ترین آلبوم سال ۲۰۱۱ در آمریکا شد و یکی از دو آلبومی‌ست که از سوی انجمن ضبط موسیقی آمریکا به رتبهٔ «الماس» دست پیدا کرد. (دومی هم متعلق به ادل است: آلبوم ۲۵). از این آلبوم، سه آهنگ، یعنی «Rolling In The Deep» ‌ــ‌ «Someone Like You» ‌ــ‌ «Set Fire To The Rain» در آمریکا تک‌آهنگِ شماره۱ شدند. این آلبوم به‌خاطر موفقیتش در جداول موسیقی بریتانیا، در کتاب رکوردهای جهانی گینس سه رکورد کسب کرد. در نهایت، جدایی برای ادل شاید مانعی موقت بود، اما خالق آلبومی شد که میراثِ آن، شاهدی بر شکیبایی ماندگارِ اوست.

 

کتابستان

چار دختر زردشت

منیژه باختری

دموکراسی انجمنی

مهدی جامی

تاملاتی بر هیتلر

زِبستییان هفنر

دوسیه افغانستان

شاهزاده ترکی الفیصل آل سعود

نیم‌قرن مبارزه و سیاست

سمیه رامش