شینرین‌ـ یوکو چیست؟
شینرین‌ـ یوکو (Shinrin-yoku) تفریحی درمانی است که در غرب، بیشتر با ترجمۀ استحمام جنگلی شناخته می‌شود. این رویه در دهۀ ۱۹۸۰ ، در ژاپن، پس‌از سرمایه‌گذاری دولت در برنامه‌ای برای ارتقاء سلامت و تندرستی در سرتاسر کشور، آغاز شد. از آن زمان به بعد، محبوبیت بیشتری یافت، به‌طوری‌که این نوع روش درمانی در سراسر جهان مقبولیت دارد. استحمام جنگلی، برخلاف نامش، هیچ ارتباطی به غوطه‌ور شدن در آب محصور درمیان درختان ندارد. درحقیقت، این عمل درمیان درختان انجام می‌شود، و جذب‌کنندۀ محیط جنگل است.
شینرین ـ یوکو: استحمام جنگلی
این نوع درمان، مرهمی برای ذهن و بدن است. زندگی مدرن حکم می‌کند که ما بیشتر وقت خود را در داخل (محیط‌های شهری) بگذرانیم، امّا درواقع ما برای چنین سبک زندگی‌ای برنامه‌ریزی نشده‌ایم. محیط‌های شهری با انواع محرک‌هایی که منجر به استرس بسیار ذهن و بدن‌مان می‌شوند، ما را احاطه کرده‌اند. قرار گرفتن بی‌وقفه در معرض فناوری و این انتظار که ما باید دائماً به‌صورت دیجیتالی در ارتباط و در دسترس باشیم، فشار بیشتری ایجاد می‌کند. صرف وقت برای حضور در میان درختان و تفریح در فضای باز، ما را با طبیعت ارتباط می‌دهد؛ چیزی که شدیدا به آن نیازمندیم. گریز به جنگل راه‌حلی طبیعی است و به بدن و ذهن ما کمک می‌کند تا استراحت کرده و تجدیدقوا کند.
قدرت شگفت‌انگیز شینرین‌ـ یوکو
ازلحاظ علمی، استحمام جنگلی برای بهبود وضعیت عمومی ثابت شده است. مطالعات نشان می‌دهد که تنها پس‌از سپری کردن مدّت زمان کوتاه درمیان درختان، سطح استرس کاهش می‌یابد. پیاده‌روی درمیان درختان از واکنش استرس بدن، یعنی از سطح کورتیزول، هورمون استرس، می‌کاهد. این امر همچنین به کاهش فشار خون و ضربان قلب کمک می‌کند. درنتیجه، شما احساس آرامش می‌کنید و بدن‌تان سالم‌تر است. همچنین این تصور وجود دارد که فضای آرام، مناظر زیبا و آب‌وهوای معتدل که در اغلب جنگل‌ها یافت می‌شود، همگی در ایجاد این حس سلامتی نقش دارند.
استحمام جنگلی همچنین، ارائه‌دهندۀ یک جلسۀ رایگانِ رایحه‌درمانی است. با روغن‌های طبیعی، معروف به فیتونسیدها که از درختان ساطع می‌شود خود را در برابر میکروب‌ها و حشرات محافظت می‌کنید و این عمل علاوه‌بر تقویت طبیعی سیستم ایمنی بدن، باعث تأثیرات مثبت بر روی انسان می‌شود.
نحوۀ استحمام جنگلی
جنگل محلی است برای سکون و آرامش، جایی که سروصدا و هیاهوی زندگی روزمره، کاملاً از آن دور است. فضایی آرام و طبیعی که می‌توانید کاملاً خودتان را آرام کنید، تجدید قوا کنید و حال‌وهوایتان را تغییر دهید. در جهانی که دائماً تحت فشار انجام دادن کارهای بیشتر هستیم، استحمام جنگلی هنر «هیچ‌کاری نکردن» است.
با قدم زدن درمیان جنگل شروع کنید. وقت بگذارید و آرام راه بروید. توجه کنید که پاهایتان را در کجا قرار داده‌اید، زمین را در زیر پای خود احساس کنید و از گسترش درختان اطراف، پیش‌رو و جلوتر آگاه باشید.
از تمامی حواس خویش برای جذب محیط بهره ببرید: نور خورشید و سایه‌های سبزرنگ، قهوه‌ای یا نارنجی. به جزئیات کوچک محیط پیرامون‌تان توجه کنید ـ گل‌ها یا قارچ‌هایی که بر کف جنگل رشد می‌کنند و یا ریشه‌هایی که بر روی سنگ‌ها رشد کرده و می‌پیچند. به احساسی که جنگل در شما به وجود می‌آورد توجه کنید، چه احساساتی را در شما برمی‌انگیزد و چه افکاری در درون‌تان القاء می‌کند.
بافت پوستی درخت و رگه‌های زیر برگ را احساس کنید. به آواز پرندگان یا صدای باد که خش‌خش برگ‌ها را درمی‌آورد، یا حتی شاید صدای باران که بر سایبان بالای سرتان می‌بارد، گوش بسپارید. بوی زمین را استشمام کنید.
هوای پاک را نفس بکشید. هنگام قدم زدنْ آرام و آهسته نفس بکشید. اگر دوست دارید، توقف کنید و زیر درختی بنشینید. تنفس خود را عمیق‌تر کنید ـ تا چهار بشمارید و ازطریق بینی نفس بکشید، تا چهار بشمارید و نفستان را حبس کنید، سپس تا هفت بشمارید و نفستان را بیرون بدمید و این کار را تکرار کنید.
هنگام استحمام ساکت باشید. نیازی به گفت‌وگو و تحت فشار قرار گرفتن برای انجام کاری نیست. این زمانی است برای اینکه کاملاً وجود داشته باشید.
یوگن
همان‌طورکه به برگ‌های درختان نگاه می‌کنید و شروع به غوطه‌ور شدن در محیط پیرامون خود می‌کنید، استحمام جنگلی می‌تواند القاء‌کنندۀ لحظه‌ای از یوگن (yūgen) باشد. این واژه به احساسی اشاره دارد که اغلب توصیف آن بسیار عمیق و پیچیده است.
همچون قدردانی عمیق در وابی‌ـ‌سابی، یوگن نیز این امکان را می‌دهد که لحظۀ اکنون و احساس ارتباط با جهان پیرامون‌تان را عمیقاً تجربه کنید. با تأثیر از یوگن، احساس شگفتی خواهید داشت: احساسی که به اعماق پنهان جهان اشاره دارد و نشان می‌دهد که شما بخشی‌از چیزی بسیار بزرگ‌تر از خویش هستید.
استحمام جنگلی در شهر
حتّی اگر در اطراف خانۀ خود از نعمت جنگل برخوردار نیستید، باز هم راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید با طبیعت در ارتباط باشید و حس تندرستی ازطریق شینرین‌ـ یوکو می‌تواند به شما القاء شود ـ زیرا هرکجا که باشید اوقات خود را در هوای تازه‌ای سپری می‌کنید که می‌تواند احساس آرامش، سبکی و شادابی بیشتری در شما ایجاد کند.
در جست‌وجوی فضاهای سبزی چون باغ‌ها یا پارک‌های پیرامون خود باشید. مهم نیست که آن‌ها آنقدر بزرگ هستند که در آن‌ها گُم می‌شوید و یا آنقدر کوچک هستند که می‌توانید سمت دیگر آن را ببینید، غوطه‌ور شدن در فضای سبز و دنیای طبیعی به شما کمک می‌کند تا احساس آرامش و آسودگی کنید. در زیر درختی در پارک بنشینید و اجازه دهید تیغه‌های چمن کف دست یا حتّی انگشتان پای‌تان را قلقلک دهد. احساس کنید ریه‌هاتان مملو از هوای تازه و پوستتان مملو از نور طبیعی است.
روشی دیگر برای یافتن این حس تندرستی، قدم زدن است. از زمان صرف ناهار، ۲۰ دقیقه بکاهید و برای قدم زدن به بیرون بروید، یا در ابتدا یا انتهای روزتان به قدم زدن بپردازید. هنگام قدم زدن به محیط پیرامون خود، ساختمان‌ها و رهگذران توجه کنید و به صداهای اطراف‌تان گوش بسپارید. خود را با احساسات خویش هماهنگ کنید ـ محیط شما چه احساسی را در شما برمی‌انگیزاند؟ یادتان باشد که مراقب حیات وحش شهر خود: پرندگان، سنجاب‌ها یا حشرات باشید و لحظه‌ای به تماشای زندگی روزمرۀ آن‌ها اختصاص دهید.
روشن‌ترین راه ورود به جهان ازطریق جنگل وحشی است.
جان مویر
______________________________________________________________________________________
این مطلب، ترجمۀ بخشی از کتاب «هنر زندگی ژاپنی» (۲۰۱۹) نوشتۀ جو پترس است.
