کینتسوگی: تعمیر ظروف شکسته با طلا

کینتسوگی، به معنای «نازک‌کاری طلایی»، به هنر تعمیر ظروف شکسته با لاک گردِ طلا اشاره دارد ـ  ناظر به این ایده است که اشیاء هنگامی که می‌شکنند و دوباره کنار هم قرار می‌گیرند زیباتر می‌شوند.

این روش کاملاً به‌نحوۀ شکسته شدن قطعۀ سفال بستگی دارد و می‌تواند کاری ظریف یا مشخص باشد. گاهی با این روش، تنها یک تراشۀ بسیار نازک در کنارۀ کاسه یا بشقابی پر می‌شود که فقط درصورت دقت قابل مشاهده است؛ گاهی نیز می‌توان تمام ظرف را با رگه‌های طلا پر کرد که تشعشعات چشمگیری از خطوط گسل‌مانند و زیگزاگی را  نشان می‌دهد که از تکه‌های شکسته به وجود آمده‌اند. هیچ‌یک از این دو یکسان نیستند.

افسانه‌ها می‌گویند که کینتسوگی از قرن پانزدهم آغاز شده است، زمانی که شوگان ژاپن، آشیکاگا یوشی‌ماسا، یک فنجان چای شکسته را برای تعمیر به چین فرستاد. وقتی دوباره به دستش رسید، تکه‌‌های فنجان را با بَست‌های فلزی سرجایش قرار داده بودند، روشی که در آن زمان برای سرامیک‌ها متداول بود. طبیعت ناخوشایند بَست‌های فلزی او را رنجاند، ازاین‌رو برای تعمیر سفال، در پی روشی جدید شدند. ترک‌های فنجان شوگان با پر شدن از رزین لاکی و پودر طلایی دوباره اصلاح شد و از همان هنگام  کینتسوگی متولد شد.

در کینتسوگی عمل ترمیم، دراصل تولد دوباره است. به‌جای تلاش برای بازگرداندن یک فنجان به حالت اول، آن را به یک گنجینه تبدیل می‌کنند. درخشش طلا توجه را به خطوط شکستگی و نقص آن جلب می‌کند، بنابراین ترک‌ها  پنهان نیستند، بلکه کاملاً مشخص هستند. ترک‌ها به این فنجان خاطره و پیشینه می‌بخشند؛ آن‌ها نشان می‌دهند که این شیء مورد علاقه و احترام است و آن را منحصربه‌فرد و بی‌همتا می‌سازند. این نمادی از ناپایداری، قدرت و زیبایی است.

دنیا همه را می‌شکند، پس از آن، برخی از همان جایی که شکست خورده‌اند قوی می‌شوند ‌ــ‌ ارنست همینگوی‌‌‌‌‌‌‌

یک فنجان و یا پیالۀ  ترمیم‌شده به روش کینتسوگی نمایشی از وابی‌ـ‌سابی است ـ یعنی این ایده که کاستی و نقص زیبا است و تغییرْ چیزی است که باید پذیرفته و درک شود.
‌‌‌‌‌

کینتسوگی برای خودمان

کینتسوگی شاید عمدتاً برای تعمیر ظروف سفالی مورد استفاده قرار گیرد، اما فلسفۀ موجود در آن پیام‌های ارزشمند بسیاری برای زندگی ما دارد.

عیوب خود را بپذیرید
وقتی طلا شکاف‌های داخل یک گلدان را مشخص‌تر می‌کند به ما یادآور می‌شود که از آنچه متفاوت است تجلیل کنیم. هیچ دو نفری یکسان نیستند ـ شبیه هم نیستند، مثل هم نمی‌اندیشند و یا مثل هم تجربه نمی‌کنند ـ این امر باعث می‌شود هرکدام ما منحصربه‌فرد و بی‌همتا باشیم. این نقص‌ها، علایم یا ویژگی‌ها، چه بیرونی باشند و چه درونی، باعث برجسته شدن و منحصربه‌فرد بودن ما می‌شوند. بنابراین آن‌ها را نپوشانید! تناقض‌های خود را بپذیرد و آن‌ها را دوست بدارید، زیرا این تناقضات چیزهایی هستند که شما را به شما تبدیل می‌کنند.

تغییر بخشی از زندگی است
کینتسوگی همچنین به ما یادآور می‌شود که تغییرْ بخشِ اجتناب‌ناپذیرِ زندگی است و وجود ما همیشه درحال تغییر است. به‌جای جسبیدن به اندیشۀ آنچه باید باشیم و آنچه بوده‌ایم، باید به‌راحتی آنچه را که هستیم، بپذیریم. ما هیچگاه محصور زمان نیستیم و هرگز هم تماماً کامل و یا تماماً ناقص  نیستیم. ما به‌سادگی درحال تغییر هستیم، از لحظه‌ای به لحظۀ دیگر. زندگی همواره آثار خود را برجای می‌گذارد، اما درست مانند گلدان‌های پوشیده از طلا، این نشانه‌های برجای‌مانده پیشینۀ ما است و به ما نشان می‌دهد که چگونه رشد کرده‌ایم.

شما قوی هستید
فلسفۀ کینتسوگی همچنین ما را ترغیب می‌کند که راجع‌به سختی‌ها متفاوت بیندیشیم. همۀ ما در دوره‌ای از زندگی خود با ناملایمات روبه‌رو خواهیم شد، امّا حتّی اگر احساس نقص کنیم می‌توانیم آن را از نو بسازیم. توانایی بازسازی به‌معنای فراموش کردن تجارب گذشته نیست، بلکه به‌معنای پذیرش آن‌ها به‌عنوان بخشی از ما و داشتن قدرت کافی برای عبور کردن از آن‌ها است.

جراحت راهی برای ورود نور به اندرون تو است ‌ــ‌ مولوی

با خود مهربان باش
شاید مهم‌تر از همه این موارد، کینتسوگی اهمیت دوست‌داشتن خود را به ما یادآور می‌شود. یک فنجان شکسته را نمی‌توان به‌تنهایی درست کرد. پیش از آنکه این فنجان دوباره کامل شود، نیازمند عشق، مراقبت و توجه است ـ و ما نیز چنین هستیم. وقتی سختی را تجربه می‌کنیم، این مراقبت، عشق و توجه است که ما و اطرافیان را به هم وصل می‌کند.
‌‌‌‌‌

کینتسوگی در خانه

اگرچه هنر کینتسوگی به سرامیک اشاره دارد، اما آن را می‌توان، به‌طور وسیع‌تر برای وسایل و چیزهای محبوب‌مان مورد استفاده قرار داد. سوراخ‌های یک بلوز و یا شلوار مورد علاقه را می‌توان با  وصله‌های رنگی اصلاح کرد. به‌جای یک زیب از‌دست‌رفته می‌توان تارهای رشته‌ای را که به زیبایی گره خورده‌اند، جایگزین کرد. با دستگیره‌های تزئینی می‌توان به هر سبکی که احساس می‌کنید نمایانگر شما است، به دسته‌های شکستۀ کشوها یا درها جان تازه‌ای بخشید. دقیقاً مانند کینتسوگی، در هر یک از این موارد نیز زندگی تازه‌ای به شیء بخشیده می‌شود و به‌جای اینکه آن را پنهان سازید، نحوۀ ترمیم آن تغییر را تجلیل می‌کنید.

در هر نوع تعمیری همچون کینتسوگی، مفهوم وابی‌ـ‌سابی نهفته است، این ایده که زندگی دائماً درحال تغییر است به ما کمک می‌کند تا بپذیریم آنچه در ابتدا به نظر پایان بود، لزوماً پایان نیست. مثلاً ممکن است چیزی که در اختیار داریم «ناقص» باشد، زیرا شرایط آن با گذشت زمان تغییر کرده است. امّا این تعلق‌خاطر ما نسبت به آن، خیلی بشتر از خود آن زیبا است، زیرا ما پیشینه‌ای با آن شیء داریم و این پیشینه حکایت‌گر روایتی است ـ هم از شیء و هم از عشق صاحب آن.

 همان‌طور که درختان گیلاس، زردآلو، هلو و آلو درعین زیبایی متفاوت‌اند و هدف خاص خود را دنبال می‌کنند ـ همۀ انسان‌ها نیز متفاوت هستند و باید برای صفات منحصربه‌فردشان ارزش قائل شوند.

‌‌‌‌‌‌‌

______________________________________________________________________________________
این مطلب، ترجمۀ بخشی از کتاب «هنر زندگی ژاپنی» (۲۰۱۹) نوشتۀ جو پترس است.