ادبیات، فلسفه، سیاست

تاریخ

تضارب ایده‌ها؛ آزمون بلوغ اروپا

وقتی زمانِ تحققِ ایده‌ای فرا می‌رسد، دیگر نمی‌شود جلویش را گرفت. و وقتی ایده‌ای منسوخ می‌شود، دیگر نمی‌شود حفظش کرد. منازعهٔ جدید اروپا و روسیه، جنگِ ایده‌هاست. این یک تضاربِ فکری بین امپریالیسم و دموکراسی است…

تولد و مرگ اداره؛ آیا اداره نقطهٔ تکامل دیوان‌سالاری است، یا یک شرّ غیرضروری

به نظر می‌رسد معایب ادارات قدیم، استفاده از دورکاریِ امروز را به خوبی توجیه می‌کند. زمانی که کاغذها و قفسه‌ها پیشرفته‌ترین ابزار ذخیره‌سازی اطلاعات بودند، اداراتِ افسرده‌کننده همچون شرّی ضروری به نظر می‌رسیدند…

سی‌وسه سال پس از تیان‌آن‌من؛ دنیا عبرت نگرفته است

دنیا از کشتارِ میدان تیان‌آن‌من درس نگرفت. برعکس، وقتی همه در خواب غفلت فرو رفته بودند، استبدادِ دولت چین به جاهای دیگر هم سرایت کرد. دنیا باید بفهمد که بعد از ۳۳ سال، نمی‌توان دولت چین را راضی کرد…

تلاقی ادبیات و علوم طبیعی؛ چگونه بزرگان ادبیات از منطق علمی الهام گرفتند

طبیعت‌گراییْ نیروی محرکهٔ علم است، و ادبیات مملو است از علم و دانش. برای برخی منبع تشویش است، ولی برای برخی منشأ آرامش. ولی آیا ادبیات می‌تواند احساساتِ واقعی و ژرف ما نسبت به علمِ بزرگ را بیان کند؟

جعل تاریخ: زمینه‌ساز تعرض به آن

در تئوری، تاریخ مجموعِ همهٔ رویدادهای تابه‌حال اتفاق‌افتاده است؛ اما در عمل، ممکن است داستانی باشد که ما برای خودمان و دیگران می‌سازیم تا اقدامات امروزمان را توجیه کنیم…

پایان یک توهم

خاک‌پرستی و خون‌پرستی، عوام‌فریبی و شهوتِ کشورگشایی، به دورهٔ خاصی از تاریخ تعلق ندارد. این‌ها استعدادها و غرایز بشری‌ست و اگر مراقب نباشیم و نهادهای ما آن‌ها را مهار نکند، همیشه ما را تهدید خواهند کرد…

چرا پوتین بازنده جنگ اوکراین است؟

رویای پوتین برای احیای امپراتوری روسیه بر اساس این دروغ بوده که اوکراین ملتی واقعی نیست. متاسفانه این جنگ شاید طولانی باشد، ولی دیگر ثابت شده که اوکراین ملتی واقعی‌ست و اوکراینی‌ها مردمی با هویت واقعی هستند…

عربستان در مسیر «جداسازی» دین از سیاست

رهبران عربستان از مدت‌ها پیش سعی کرده‌اند به‌شکلی آگاهانه و تدریجی، نقش کاذب مذهب را از قدرت سیاسی جدا کنند؛ و حالا دیگر پادشاهی عربستان نیاز ندارد به یک ایدئولوژی توخالی پایبند باشد…

تاریخ، افسانه و حقیقت؛ خطرات تاریخ‌نویسی و تاریخ‌پردازی

همهٔ بازنمایی‌ها جنبهٔ تفسیری دارند، ولی همهٔ آن‌ها تفسیرِ برابری ارائه نمی‌کنند. نمایش واقعیت یا بازنماییِ تاریخ هم امری کمابیش تفسیری است، و تفاسیر برخاسته از ذهن افراد است، نه لزوما انعکاس خودِ واقعیت…

درس‌های تاریخ: پیش از طالبان، به روایت سندی گال

سندی گال گزارشگر کهنه‌کار اسکاتلندی سال‌ها با احمدشاه مسعود دوست بود و اخیرا زندگی‌نامه‌ای دربارهٔ مسعود با عنوان «ناپلئون افغانستان» منتشر کرده است که تحلیل آن به درک ما از تاریخ افغانستان می‌افزاید…‏

مفهوم امپراتوری و مستعمره در گونهٔ آمریکایی

قلمروی نفوذ بین‌المللی آمریکا در عمل یک امپراتوریِ غیررسمی است؛ شبکه‌ای از پایگاه‌ها به‌جای مستعمرات سنتی که آمریکا با تکیه بر آن‌ها می‌تواند نفوذ خود را در سطح جهان اعمال می‌کند…

تاریخِ تاریک و عصر جولان قلم

قلم یکی از قدیمی‌ترین رسانه‌هاست. از قلم برای انتشار دروغ استفاده شد و می‌شود، و همین قلم برای افشای دروغ و دروغگوها به کار می‌رود. امروزه دیگر نمی‌توان مانع روشن‌گریِ قلم‌های مجازی که دنیای ما را گرفته‌اند شد…