ابزارهای علمی؛ ترفندهای شبهعلمی شکِ معقول مایهٔ پیشبرد علم است، ولی نباید آن را با ترفندِ شک یا شکّ مخرب که توطئهپردازان به کار میبرند یکی دانست. شکِ علمی متدیست برای یافتن راهحل یک مشکل، اما شکِ مخرب ناشی از انگیزههای ناصواب است.
