اعتراضات ضدرژیم در ایران، که مرگ مهسا امینی دختر ۲۲ ساله کُرد در بازداشتگاهِ پلیس جرقهٔ آن را زد، حالا در ماه سوم خود است. در این مدت بیش از ۴۰۰ نفر در اعتراضات کشته شدهاند و دستکم ۱۵۰۰۰ نفر بازداشت شدهاند. ایران تقلا میکند برای تغییر. خیابانها مملو است از کسانی که حاضرند برای آزادیشان همه چیزشان را به خطر بیندازند.
همین که ناآرامیها ادامه دارد، به خودی خود ادای احترامیست به جوانانی که حاضر نیستند در برابر خشونت وحشیانهٔ رژیم عقب بکشند. رهبران غربی اهمیت و عمق کامل وقایع داخل ایران را دیر متوجه شدهاند ــ بهخصوص بهخاطر تمرکز شدیدشان بر ترغیب رژیم ایران به توافق بر سر برنامه هستهای تهران. اما بالاخره نشانههای مثبتی از تغییر دیده شده است.
در همین ماه، من این فرصت را داشتم که پرزیدنت مکرون را متقاعد کنم تا از آنچه که ما آن را «انقلاب» در ایران میخوانیم حمایت کند. ابتدا وقتی نگهبانانِ یونیفورمپوش مرا در کریدورها مطلای کاخ الیزه همراهی میکردند، سعی کردم خشمم را کنترل کنم. همین دو ماه پیش بود که مکرون با پرزیدنت رییسی دست داده بود ــ با کسی که در دههٔ ۱۳۶۰ دستور اعدام هزاران نفر از زندانیان سیاسی ایران را صادر کرده بود.
اما مکرون میخواست با ملاقات با من، پیام مهمی به آخوندهای تهران ارسال کند. جمهوری اسلامی مرا «دشمن ملت» معرفی میکند و طی دو سال گذشته نقشههایی را برای ربودن و قتل من در خانهام در بروکلین نیویورک اجرا کرده است. من از رئیسجمهور فرانسه بابت این پیام حمایت ممنون بودم، اما موضوعِ مهمتر برای من این بود که ببینم او برای معترضان ایرانی ارزش قائل میشود.
مکرون خیلی باهوش و کنجکاو است. او جذاب است و سوالات صریحی میپرسد. اما به دست دادن با رییسی اهمیتی نداد. برای مکرون، دیپلماسی یعنی گاهی مجبوری با کسانی ملاقات کنی که با آنها مخالفی.
من گفتم منطقیست، ولی فرانسه همینطور تاریخچهای از احترام به افکار و کارهای انقلابی دارد. گفتم دنیا خیلی وقت پیش باید میفهمید که وقایع ایران دقیقا در این دسته میگنجد.
اما آنچه که واقعا مکرون را تحت تاثیر قرار داد، گروهِ زنانی بود که مرا همراهی میکرد: رویا پیرایی، دختر جوانی که بعد از کشته شدن مادرش با شلیک گلولهٔ ماموران رژیم، به نمادی از اعتراضات بدل شد؛ لادن برومند، فعال و محققِ کهنهکار حقوق بشر؛ و شیما بابایی، فعالی که با حجاب اجباری مخالفت کرد و اخیرا از ایران گریخت. پیرایی با عکسی از مادرش در دست، درخواستِ سادهای از مکرون داشت: او از مکرون خواست با قاتلانِ مادرش دست ندهد.
اینجا بود که چشمان مکرون باز شد. اولین باری بود که او با جامعهٔ مدنی ایران چشم در چشم شده بود ــ جامعهای که تجسماش زنانیست که همگی اعضای خانوادهشان را از دست دادهاند. مایهٔ دلگرمی بود که رئیسجمهور فرانسه قبول کرد حجابِ اجباری بر زنانِ ایران تحمیل شده است و این که وقتش رسیده تا آن را منسوخ کرد.
حمایت از این انقلاب به مکرون محدود نیست. طی چند هفته گذشته، هم جاستین ترودو نخستوزیر کانادا و هم اولاف شولتش صدر اعظم آلمان حمایت خود را از معترضان اعلام کردند و خشونت و تاکتیکهای خشن رژیم علیه آنها را محکوم کردند. اتحادیه اروپا و کانادا تحریمهای بیشتری علیه جمهوری اسلامی به خاطر سرکوب وحشیانهٔ معترضانِ مسالمتجو وضع کردند.
حتی پیش از شروع اعتراضات، مذاکرات بین اروپا و ایران بر سر برنامهٔ هستهایِ تهران به بنبست رسیده بود. حالا عموما مذاکرات را به درستی مرده میپندارند. رهبران کشورهای دموکراتیک باید در رابطهٔ خود با رژیمِ بربرِ ایران که هیچ عذاب وجدانی از بابت کشتن شهروندانش ندارد تجدید نظر کنند.
مدتهای مدید به جای تاکید بر حقوق بشر مردم ایران، غرب سادهلوحانه بر اهداف کوتاهمدتِ محدودسازی جاهطلبیهای هستهایِ جمهوری اسلامی از راه دیپلماسی تمرکز کرده بود. (متاسفانه آمریکا از این نظر عقب است: پرزیدنت بایدن هنوز علنا و قاطعانه از معترضان ایران حمایت نکرده است.)
رهبران ایران از هر فرصت ممکن برای بهرهبرداری از این سادهلوحی استفاده کردهاند. و از آن برای گستراندن بازوهای تروریسم در سراسر منطقه و تحمیل دیکتاتوری دینی متعصبانهٔ خود استفاده میکنند. غربْ ترورهای رژیم تهران را نادیده گرفت به امید آنکه نظام به تدریج اصلاح شود. اما نه تنها تکاملی رخ نداد، که جمهوری اسلامی ایران به تهدید امنیتیِ به مراتب بزرگتری برای دنیا بدل شد ــ فقط ببینید که پهپادهای ایرانی در حمایت از مهاجمانِ پوتین در حال نابودکردن زیرساختهای غیرنظامی اوکراین هستند. حمایتِ گستاخانهٔ رژیم ایران از مسکو ــ که جامعهٔ بینالمللی را به خشم آورده ــ احتمالا جمهوری اسلامی را به درگیری با ناتو نزدیکتر میکند.
مکرون زنان و مردان معترض ایرانی را که در حال مبارزه با رژیم تهران هستند ستایش کرد. و ما نیاز داریم تعداد بیشتری از رهبران جهان انقلاب نوین ایران را به رسمیت بشناسند.
مسیح علینژاد ژورنالیست، نویسنده و فعال حقوق زنان، و عضو شورای بینالمللی بنیاد حقوق بشر است. او همچنین مجری برنامه «تبلت» در بخش فارسی صدای آمریکا است.